Het jy al ooit gewonder wat jou gunsteling kers sy gladde tekstuur en blink afwerking gee? Of hoe jou gunsteling lipstiffie die hele dag sit? Die antwoord lê in een algemene bestanddeel: was. Was is 'n veelsydige stof wat van natuurlike materiale soos plante en diere gemaak word, en dit word in 'n verskeidenheid nywerhede gebruik.
Wasse is tipies solied by kamertemperatuur en het 'n hoë smeltpunt. Hulle kan van 'n verskeidenheid verskillende materiale gemaak word, maar hulle deel almal dieselfde eienskappe om iets meer solied en glad te maak, asook om dit blink te maak. Dit maak was 'n noodsaaklike bestanddeel in baie produkte, insluitend skoonheidsmiddels, kos en kerse.
In hierdie artikel sal ons die verskillende soorte was en hul gebruike ondersoek, van skoonheidsmiddels tot kos tot kuns. Jy sal leer oor die unieke eienskappe van byewas, die veelsydigheid van sojawas en die skoonheid van karnaubawas. Dus, kom ons duik in die fassinerende wêreld van was en ontdek wat dit so noodsaaklik maak.
In hierdie pos dek ons:
Wax: Die taai stof wat 'n vuishou
Was verwys na 'n diverse klas organiese verbindings wat lipofiele, smeebare vaste stowwe naby omgewingstemperature is. Dit sluit hoër alkane en lipiede in, tipies met smeltpunte bo ongeveer 40 °C, wat smelt om vloeistowwe met 'n lae viskositeit te gee. Was is 'n soort vaste stof wat hoogs gekonsentreerd en kragtig is, wat lei tot 'n taai tekstuur wat moeilik kan wees om mee te werk.
Tipes was
Daar is verskillende soorte was, elk met sy eie unieke konsekwentheid en tekstuur. Sommige van die gewildste soorte was sluit in:
- Suiwer was: Hierdie tipe was word gemaak van suiwer plantverbindings en bevat geen bymiddels of chemikalieë nie.
- Swartwas: Hierdie tipe was word gemaak van die blare van die cannabisplant en is bekend vir sy hoë sterkte.
- Dab Wax: Hierdie tipe was word gemaak deur 'n proses genaamd ekstraksie te gebruik, wat behels dat die plantmateriaal geroer word om die olie te laat kristalliseer. Die gevolglike produk is 'n klewerige stof wat harder is as suiwer was, maar sagter as krummelwas.
Die maak van was
Die proses om was te maak kan verskil afhangende van die tipe was wat geproduseer word. Die algemene metode behels egter om die verbindings uit die plantmateriaal te onttrek en dan die resulterende produk van enige oorblywende oplosmiddels te suiwer. Hierdie proses lei tot 'n hoogs gekonsentreerde produk wat perfek is vir gebruikers wat 'n vinnige en hoogs kragtige ervaring wil hê.
Afdwinging en Krag
Handhawingsagentskappe het gerapporteer dat monsters van was 'n gemiddelde sterkte van 70-90% THC het, wat dit een van die kragtigste vorme van dagga beskikbaar maak. Die konsentrasie van THC in was kan wissel na gelang van die tipe was wat geproduseer word, met sommige tipes wat soveel as 99% THC bevat.
Die fassinerende verhaal van hoe was ontstaan het
Wasse word al eeue lank deur mense gebruik, maar waar het dit vandaan gekom? Hier is 'n kort geskiedenis van hoe natuurlike wasse ontstaan het:
- Plante: Natuurlike wasse kan van plante soos sojabone, palmbome en jojoba verkry word. Hierdie wasse word uit die sade, blare of vrugte van die plant onttrek en word in verskeie industrieë gebruik, insluitend skoonheidsmiddels, kerse en kos.
- Diere: Nog 'n bron van natuurlike wasse is diere. Byewas word byvoorbeeld deur heuningbye vervaardig om hul korwe te bou. Lanolien, 'n wasagtige stof, word van die vel van skape verkry en word in velsorgprodukte gebruik.
Van Petroleum tot Sintetiese: Die oorsprong van sintetiese wasse
Terwyl natuurlike wasse al eeue lank bestaan, is sintetiese wasse 'n relatief nuwe uitvinding. Dit is hoe hulle ontstaan het:
- Petroleum: Sintetiese wasse word verkry van petroleum, 'n fossielbrandstof. Die proses behels die raffinering van ru-olie om verskeie soorte wasse met verskillende fisiese eienskappe te produseer.
- Sintetiese wasse: Benewens petroleum-gebaseerde wasse, kan sintetiese wasse ook kunsmatig gemaak word. Hierdie wasse word geskep deur verskillende chemikalieë te kombineer om 'n wasagtige stof te produseer.
Waxing: Die moderne gebruik van was
Vandag word wasse in 'n verskeidenheid industrieë gebruik, insluitend skoonheidsmiddels, kerse en kos. Een van die mees algemene gebruike van was is in haarverwydering. Waxing behels dat warm was op die vel toegedien word en dit dan saam met die hare verwyder word om die vel glad en haarvry te laat. Waxing kan gedoen word met beide natuurlike en sintetiese wasse, en elke tipe het sy eie stel fisiese eienskappe en eienskappe.
Wax Chemie: Die komplekse molekules wat 'n eenvoudige funksie dien
Wasse is 'n tipe lipied wat bestaan uit 'n langketting-vetsuur wat aan 'n langketting alkohol gekoppel is. Die alkohol kan enige plek van 12 tot 32 koolstofatome bevat, en die vetsuur kan 'n verskeidenheid van alifatiese (reguitketting) of selfs sikliese (ringvormige) strukture bevat. Die versadigingsgraad van die vetsuur verskil ook, met sommige wasse wat slegs enkelbindings tussen koolstofatome (versadig) bevat, terwyl ander dubbelbindings (onversadigd) bevat.
Wasse in die natuur
Wasse word in 'n verskeidenheid biologiese materiale in die natuur aangetref, insluitend die oppervlak van plante en diere. Hulle dien 'n primêre funksie as 'n dun, beskermende bedekking wat help om water en ander omgewingsfaktore te weerstaan. Enkele voorbeelde van wasse wat in die natuur voorkom, sluit in:
- Byewas, vervaardig deur bye om hul heuningkoeke te bou
- Carnauba was, vervaardig deur die blare van die carnauba palmboom
- Lanolien, vervaardig deur die talgkliere van skape en gebruik in skoonheidsmiddels en velsorgprodukte
- Cutin, 'n wasagtige polimeer wat in die kutikula van plantblare en stingels voorkom
Chemiese eienskappe van wasse
Wasse is tipies solied by kamertemperatuur en het 'n hoë smeltpunt, wat hulle in staat stel om te dien as 'n bergingsmateriaal vir energie en ander belangrike komponente. Die presiese smeltpunt van 'n was hang af van sy chemiese struktuur, met langer kettings en meer versadigde bindings wat tot hoër smeltpunte lei. Wasse is ook tipies hidrofobies, wat beteken dat hulle nie in water oplos nie.
Industriële gebruike van wasse
Wasse het 'n groot verskeidenheid industriële gebruike, insluitend:
- Kersmaak, waar was soos byewas of paraffien as hoofkomponent gebruik word
- Voedselproduksie, waar wasse gebruik word as 'n deklaag of preserveermiddel vir sekere soorte voedsel
- Skoonheidsmiddels en persoonlike versorgingsprodukte, waar was gebruik word as 'n verdikkingsmiddel of om 'n beskermende versperring vir die vel te bied
- Poetsmiddels en bedekkings, waar was gebruik word om 'n beskermende laag of glans aan oppervlaktes soos vloere, motors en meubels te verskaf
- Papier en drukwerk, waar wasse gebruik word om inkabsorpsie te beheer en drukkwaliteit te verbeter
Wasse in steenkool en petroleum
Wasse word ook in steenkool- en petroleumafsettings aangetref, waar daar dikwels na hulle verwys word as "donker wasse" weens hul kleur. Hierdie wasse is tipies komplekse mengsels van molekules en word nie so goed verstaan as natuurlike wasse nie. Hulle is egter steeds van beduidende belang aangesien dit as beginmateriaal vir 'n verskeidenheid produkte gebruik kan word, insluitend smeermiddels, plastiek en ander industriële materiale.
Die vele gebruike van was: meer as net 'n beskermende laag
Was word algemeen gebruik in 'n verskeidenheid van afwerkings en coatings, van motorwasse tot leerafwerkings. Die primêre funksie daarvan is om die oppervlak teen water en ander elemente te beskerm. Was kan ook verbindings bevat wat bykomende voordele bied, soos UV-beskerming of anti-aangroei eienskappe. Sommige tipiese gebruike van was in afwerkings en bedekkings sluit in:
- Medium vir die skep van pasgemaakte afwerkings
- Maak afwerkings vir hout en leer
- Waterafstotende afwerkings vir buitelugitems
- Harde afwerkings vir vloere en meubels
- Unieke afwerkings vir kuns en kunsvlyt
Was in Vervaardiging
Was is ook 'n belangrike komponent in die vervaardiging van 'n verskeidenheid materiale. Dit word algemeen gebruik as 'n vormvrystellingsmiddel, sowel as in die vervaardiging van kleefmiddels, ink en verf. Sommige tipiese gebruike van was in die vervaardiging sluit in:
- Bou vorms vir die giet van metaalonderdele
- Skep pasgemaakte kleefmiddels vir spesifieke toepassings
- Vorm die basis vir verf en ink
- Beheer van die mate van hardheid in materiale
Was in kos en ander items
Was word nie net in industriële toepassings gebruik nie - dit word ook algemeen in voedsel en ander alledaagse items aangetref. Sommige soorte was word selfs as 'n lekkerny beskou, en kan redelik duur wees. Sommige tipiese gebruike van was in voedsel en ander items sluit in:
- Bedek vrugte en groente om hul raklewe te verleng
- Vorm die buitenste laag van sekere soorte kaas
- Skep 'n harde dop op lekkergoed en sjokolade
- Voorsien 'n beskermende laag op pille en kapsules
Natuurlike vs sintetiese was
Was kan uit 'n verskeidenheid natuurlike bronne vervaardig word, insluitend steenkool, rys en selfs rooi palmolie. Sintetiese wasse is ook beskikbaar, en word tipies gemaak van 'n komplekse ketting van chemiese reaksies. Die tipe was wat gebruik word, hang af van die funksie wat dit bedoel is om te dien, sowel as die mate van beheer wat oor die eienskappe daarvan vereis word. Sommige sleutelverskille tussen natuurlike en sintetiese was sluit in:
- Natuurlike was word tipies beskou as meer omgewingsvriendelik
- Sintetiese was kan meer konsekwent wees in sy eienskappe
- Natuurlike was kan nie die groot ketting komponente hê wat in sintetiese was voorkom nie
Gevolgtrekking
So, dit is wat was is – 'n stof wat van plante of diere gemaak word wat gebruik word om oppervlaktes te beskerm en te poets. Dit word al eeue lank vir baie verskillende doeleindes gebruik, van kerse tot skoonheidsmiddels tot kos.
Jy kan nie verkeerd gaan met 'n bietjie waxing nou en dan nie!
Ek is Joost Nusselder, die stigter van Tools Doctor, inhoudbemarker, en pa. Ek is mal daaroor om nuwe toerusting uit te probeer, en saam met my span skep ek sedert 2016 in-diepte blogartikels om lojale lesers te help met gereedskap en handwerkwenke.
