Pergalên kontrolê têne bikar anîn ku ji hêla verastkirina îşaretek têketinê ve xalek danînê an derketinek xwestinê biparêzin. Pergalên kontrolê dikarin lûpek vekirî an lûleya girtî bin. Pergalên kontrolê yên zencîreya vekirî zencîreyek bersivdayînê tune û pergalên kontrolê yên girtî hene.
Di vê gotarê de, ez ê rave bikim ka pergalên kontrolê çi ne, ew çawa dixebitin, û ew çawa di jiyana rojane de têne bikar anîn. Zêdeyî, ez ê di derheqê pergalên kontrolê de hin rastiyên kêfê yên ku hûn nizanin parve bikim!
Di vê postê de em ê veşêrin:
- Pergalên Kontrolê- Hunera Sêwirandin û Bicihkirinê
- Kontrola zencîreya vekirî û kilîtkirî: Cûdahiya di navbera xwe-sererastkirin û hilberîna sabît de
- Pergalên Kontrolkirina Bersiv: Kontrolê Bîne Asta Pêşîn
- Kontrola Mantiqî: Pergalên Kontrolê yên Hêsan û Bibandor
- Kontrola On-Off: Rêbaza herî hêsan a ji bo kontrolkirina germahiyê
- Kontrola Linear: Hunera Parastina Berhemên Xwestin
- Mantiqa Fuzzy: Pergalek Kontrola Dînamîkî
- Xelasî
Pergalên Kontrolê- Hunera Sêwirandin û Bicihkirinê
Pergalên kontrolê bi verastkirina sînyala têketinê pêvajoyek danîn û domandina hilberek taybetî vedihewîne. Armanc ew e ku tevî her guheztinên destpêkê yên têketinê, hilberek rast û domdar çêbike. Pêvajo ji çend qonaxan pêk tê, di nav de jêrîn:
- Qonaxa têketinê: cihê ku sînyala têketinê tê wergirtin
- Qonaxa Pêvajoyê: cihê ku sînyala tê hilanîn û analîz kirin
- Qonaxa derketinê: cihê ku sînyala derketinê tê hilberandin
Rola Pergalên Kontrolê Di Hilberînê de
Pergalên kontrolê di gelek pîşesaziyê de di hilberîn û belavkirinê de rolek girîng dileyzin. Teknolojiya otomasyonê bi gelemperî ji bo pêkanîna van pergalan tê bikar anîn, ku çêkirina wan pir tevlihev û biha be. Ji bo afirandina pergalek kontrolê ya hêja, hêmanên jêrîn hewce ne:
- Têgihiştinek baş a pergala ku tê kontrol kirin
- Kapasîteya sêwirandin û bicîhkirina celebek rast a pergala kontrolê
- Pakêtek sêwiran û teknîkên standard ên ku di rewşên taybetî de têne sepandin
Pêngavên ku di Afirandina Pergalek Kontrolê de Dihewîne
Pêvajoya afirandina pergala kontrolê gavên jêrîn pêk tîne:
- Sêwirana strukturên pergalê: Ev tê de destnîşankirina celebê pergala kontrolê ya hewce û pêkhateyên ku dê tê de bin.
- Pêkanîna pergalê: Ev bi baldarî avakirina pergalê û ceribandinên xebitandinê pêk tîne da ku pê ewle bibe ku ew rast dixebite.
- Parastina pergalê: Ev tê de çavdêrîkirina performansa pergalê bi demê re û kirina her guhertinên pêwîst ji bo ku bicîh bike ku ew bi rêkûpêk kar dike.
Kontrola zencîreya vekirî û kilîtkirî: Cûdahiya di navbera xwe-sererastkirin û hilberîna sabît de
Pergalên kontrolê yên vekirî jî wekî kontrolên ne-bersivê têne zanîn. Van pergalan xwedan hilberek sabît e ku li ser bingeha ti têketin an vegerê nayê verast kirin. Struktura pergalek kontrolê ya vekirî tîpîk e û têketinek, xalek danasîn û derketinek pêk tîne. Input sînyala ku ji bo hilberandina derana xwestî tê bikar anîn e. Pîvana destnîşankirî nirxa armancê ji bo encam e. Hilber encama pêvajoyê ye.
Nimûneyên pergalên kontrolê yên vekirî hene:
- Toaster: Lever di qonaxa "ser" de tête danîn, û kulîlk di germahiyek diyarkirî de têne germ kirin. Tîrêj heya dema diyarkirî germ dimîne, û tost derdikeve.
- Kontrola keştiyê ya di wesayitekê de: Kontrol ji bo domandina bilezek sabît têne danîn. Pergal li gorî şert û mercên guheztinê, wek gir an ba, eyar nake.
Kontrola dorpêçê ya girtî: Ji bo hilberîna domdar xwe rastkirin
Pergalên kontrolê yên girtî, ku wekî pergalên kontrolkirina bertekê jî têne zanîn, xwedan kapasîteya xwe-serrastkirinê ye ku hilberek domdar bidomîne. Cûdahiya di navbera pergalek zencîreya vekirî û kilîtkirî de ev e ku pergala dorpêveka girtî xwedan şiyana xwe-sererastkirinê ye dema ku pergala zencîreya vekirî tune ye. Struktura pergala kontrolê ya girtî dişibihe ya pergalek vekirî-vekirî, lê di nav xwe de lekeyek bertek heye. Kevirê vegerê ji derketinê ber bi têketinê ve diçe, rê dide pergalê ku bi domdarî çavdêrî bike û li gorî şert û mercên guheztinê sererast bike.
Nimûneyên pergalên kontrolê yên girtî hene:
- Kontrolkirina germahiyê li jûreyek: Pergal germkirinê an sarbûnê li gorî germahiya jûreyê sererast dike da ku germahiyek domdar biparêze.
- Kontrolkirina zêdekirinê di pergalek deng de: Pergal li ser bingeha derketinê zêdebûnê rast dike da ku astek dengek domdar biparêze.
Pergalên Kontrolkirina Bersiv: Kontrolê Bîne Asta Pêşîn
Pergalên kontrolê yên berteka cureyek pergala kontrolê ye ku derencama pêvajoyek ji bo kontrolkirina têketinê bikar tîne. Bi gotinek din, pergal ji pêvajoya ku tê kontrol kirin îşaretek distîne û wê sînyalê bikar tîne da ku têketinê rast bike da ku bigihîje encamek xwestî.
Diagram û navên ku bi Pergalên Kontrolkirina Bersivdan re têkildar in
Gelek diagram û navên ku bi pergalên kontrolkirina vegerê re têkildar in hene, di nav de:
- Diagramên blokê: Ev hêmanên pergala kontrolkirina bertek û çawaniya girêdana wan nîşan didin.
- Fonksiyonên veguhestinê: Ev pêwendiya di navbera ketin û derketina pergalê de diyar dikin.
- Pergalên dorpêçê yên girtî: Ev pergalên kontrolkirina bertekê ne ku li wan deran vedigere têketinê da ku hilbera xwestinê biparêze.
- Pergalên vekirî-loop: Ev pergalên kontrolkirina bertek in ku derdan li têketinê nayê vegerandin.
Kontrola Mantiqî: Pergalên Kontrolê yên Hêsan û Bibandor
Kontrola mantiqî cureyek pergala kontrolê ye ku mantiqa Boolean an operasyonên din ên mantiqî bikar tîne da ku biryar û pêvajoyên kontrolê bide. Ew pergalek kontrolê ya hêsan û bibandor e ku bi berfirehî di pîşesaziyên cihêreng de, tevî hilberîn, çêkirin, û endezyariya elektrîkê tê bikar anîn.
Kontrola Logic çawa dixebite?
Pergalên kontrolê yên mantiqê têne sêwirandin ku cûrbecûr têketinan bi rê ve bibin û hilberek xwestinê hilberînin. Rêbaza bingehîn a xebatê wiha ye:
- Pergal sînyalek têketinê distîne, ku bi gelemperî di forma herikîna elektrîkê de ye.
- Dûv re sînyala têketinê bi nirxek an xalek diyarkirî re, ku di pergalê de tê hilanîn, tê berhev kirin.
- Ger sînyala têketinê rast be, pergal dê çalakiyek taybetî pêk bîne an jî veguhezîne mîhengek taybetî.
- Ger sînyala têketinê xelet be, dê pergal wergirtina têketinê bidomîne heya ku bigihîje nirxa rast.
Nimûneyên Pergalên Kontrola Mantiqê
Pergalên kontrolê yên mantiqê di cûrbecûr sepanan de têne bikar anîn, di nav de:
- Çirayên trafîkê: Roneyên trafîkê kontrola mantiqê bikar tînin da ku li ser bingeha herikîna trafîkê di navbera roniyên sor, zer û kesk de biguhezînin.
- Robotên Pîşesaziyê: Robotên pîşesaziyê kontrola mantiqê bikar tînin da ku karên tevlihev bikin, wek welding, boyaxkirin, û komkirinê.
- Makîneyên şuştina otomatîkî: Makîneyên şûştinê yên otomatîk kontrola mantiqê bikar tînin da ku li ser bingeha têketina bikarhêner di navbera dewreyên şûştinê û germahiyên cihêreng de biguhezînin.
Kontrola On-Off: Rêbaza herî hêsan a ji bo kontrolkirina germahiyê
Kontrola On-Off ji hêla dîrokî ve bi karanîna releyên bi hev ve girêdayî, demjimêrên kamerayê, û guheztinên ku bi rêzek pêvek têne çêkirin têne bicîh kirin. Lêbelê, bi pêşkeftina teknolojiyê re, kontrola ser-off naha dikare bi karanîna mîkrokontrolker, kontrolkerên mentiqê bernamekirî yên pispor, û amûrên din ên elektronîkî were kirin.
Nimûneyên On-Off Control
Hin mînakên hilberên ku kontrola ser-off bikar tînin ev in:
- Termostatên navmalî yên ku dema ku germahiya odeyê dakeve binê mîhengê xwestinê germahiyê vedigire û dema ku ew ji jor de diçe wê vediqetîne.
- Sarincên ku dema ku germahiya hundirê sarincê ji germahiya ku tê xwestin rabe kompresorê vedikin û dema ku ew ji binê wê dakeve wê jê dikin.
- Makîneyên şuştinê yên ku kontrola ser-vekêşanê bikar tînin da ku operasyonên lihevhatî yên bi hevûdu yên cihêreng bidin destpêkirin.
- Çalakgerên pneumatîk ên ku kontrola ser-vekêşanê bikar tînin da ku astek zextê biparêzin.
Awantaj û dezawantajên On-Off Control
Avantajên kontrolkirina ser-off ev in:
- Pêkanîna wê hêsan û erzan e.
- Fêmkirin û pêkanîn hêsan e.
- Ew dikare di cûrbecûr makîne û operasyonan de were bikar anîn.
Dezawantajên kontrolkirina ser-off ev in:
- Ew di pergalê de guheztinên nişkave çêdike, ku dikare bibe sedema bandorên neyînî li ser hilber an pêvajoya ku tê kontrol kirin.
- Dibe ku ew nikaribe xala xwestinê rast bidomîne, nemaze di pergalên bi girseyên germî yên mezin de.
- Dibe ku ew bibe sedema xitimandin û şikestin li ser guheztin û releyên elektrîkê, ku bibe sedema guheztina pir caran.
Kontrola Linear: Hunera Parastina Berhemên Xwestin
Teoriya kontrolkirina xêz li ser çend prensîbên ku rêve dibin çawa pergalên kontrolê yên xêz tevdigerin ve girêdayî ye. Van prensîban hene:
- Prensîba paşguhkirina bandorên nexwestî: Ev prensîb destnîşan dike ku her bandorek neyînî ya pergalê dikare were paşguh kirin.
- Prensîba lêzêdebûnê: Ev prensîb bi têgînê ve girêdayî ye ku hilberîna pergalek xêzkirî berhevoka hilberan e ku ji hêla her ketina ku tenê tevdigere ve têne hilberandin.
- Prensîba superpozisyonê: Ev prensîb destnîşan dike ku derketina pergalek xêzkirî, berhevoka derketinên ku ji hêla her ketina ku bi tenê tevdigere ve têne hilberandin.
Doza Nonlinear
Ger pergalek li gorî prensîbên lêzêdebûn û homojeniyê tevnegere, ew nehêl tê hesibandin. Di vê rewşê de, hevkêşeya diyarker bi gelemperî çarçoveyek şertan e. Pergalên nehêlî wekî pergalên xêzik tevnagerin û rêbazên cûda yên kontrolê hewce dikin.
Mantiqa Fuzzy: Pergalek Kontrola Dînamîkî
Mantiqa Fuzzy celebek pergala kontrolê ye ku setên fuzzy bikar tîne da ku sînyalek têketinê veguherîne nîşanek derketinê. Ew avahiyek matematîkî ye ku nirxên ketina analogê li gorî guhêrbarên mentiqî yên ku nirxên domdar di navbera 0 û 1-ê de digirin analîz dike. Mantiqa Fuzzy pergalek kontrolê ya dînamîk e ku dikare guhertinên di sînyala têketinê de bi rê ve bibe û li gorî wê îşareta derketinê sererast bike.
Nimûneyên Fuzzy Logic Di Çalakiyê de
Mantiqa Fuzzy di gelek qadan de tê bikar anîn da ku gelek karên kontrolê pêk bîne. Li vir çend nimûne hene:
- Tedawiya avê: Mantiqa fuzzy ji bo kontrolkirina herikîna avê bi navgînek paqijkirinê tê bikar anîn. Pergal rêjeya herikînê li ser bingeha rewşa heyî ya avê û kalîteya hilberîna xwestî eyar dike.
- Pergalên HVAC: Mantiqa Fuzzy ji bo kontrolkirina germahî û şilbûnê di avahiyekê de tê bikar anîn. Pergal li ser bingeha rewşa heyî ya avahiyê û asta rehetiya xwestinê germahî û nermiyê eyar dike.
- Kontrola trafîkê: Mantiqa fuzzy ji bo kontrolkirina herikîna trafîkê di nav xaçerê de tê bikar anîn. Pergal dema roniyên trafîkê li gorî şert û mercên trafîkê yên heyî eyar dike.
Xelasî
Ji ber vê yekê, pergalên kontrolê ji bo kontrolkirina pêvajoyên di gelek pîşesaziyan de têne bikar anîn, û ew sêwirandin, bicihanîn û domandina pergalek ku tevî guheztinên têketinê hilberek domdar diparêze pêk tîne.
Hûn nikarin bi pergalek kontrolê re xelet biçin, ji ber vê yekê netirsin ku hûn di projeya xweya paşîn de yek bikar bînin! Ji ber vê yekê, pêşde biçin û cîhana xwe kontrol bikin!
Ez Joost Nusselder im, damezrînerê Tools Doctor, bazirganê naverokê, û bav. Ez ji ceribandina alavên nû hez dikim, û bi tîmê xwe re ez ji sala 2016-an vir ve gotarên kûr ên blogê diafirînim da ku ji xwendevanên dilsoz re bi amûr û serişteyên çêkirinê re bibin alîkar.
