डिसोल्डरिंग ही डिसोल्डरिंग टूल वापरून जॉइंटमधून सोल्डर काढण्याची प्रक्रिया आहे. जेव्हा एखादा घटक काढून टाकण्याची आवश्यकता असते किंवा जेव्हा सोल्डर जॉइंटला पुन्हा काम करण्याची आवश्यकता असते तेव्हा ते इलेक्ट्रॉनिक्समध्ये वापरले जाते.
नवशिक्यांसाठी हे एक कठीण काम आहे परंतु योग्य साधने आणि तंत्रांसह, तुम्ही त्यात एक प्रो होऊ शकता.
या मार्गदर्शकामध्ये, मी तुम्हाला प्रारंभ करण्यासाठी माहित असणे आवश्यक असलेली प्रत्येक गोष्ट दर्शवेल.
या पोस्टमध्ये आम्ही कव्हर करू:
- Desoldering: एक नवशिक्या मार्गदर्शक
- तुमचे घटक डिसोल्डर करण्यास तुम्ही का घाबरू नये
- डिसोल्डरिंगच्या कलामध्ये प्रभुत्व मिळवणे: टिपा आणि युक्त्या
- व्यापाराची साधने: डिसोल्डरिंगसाठी तुम्हाला काय हवे आहे
- डिसोल्डरिंगच्या कलामध्ये प्रभुत्व मिळवणे: आपल्याला माहित असणे आवश्यक असलेली तंत्रे
- डिसोल्डरिंग विक: जादा सोल्डर काढून टाकण्याचे एक सोपे आणि प्रभावी साधन
- निष्कर्ष
Desoldering: एक नवशिक्या मार्गदर्शक
डिसोल्डरिंग ही सर्किट बोर्ड किंवा इलेक्ट्रिकल घटकांमधून अवांछित किंवा जास्त सोल्डर काढून टाकण्याची प्रक्रिया आहे. हे तंत्र सामान्यतः इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांच्या निर्मिती आणि दुरुस्तीमध्ये वापरले जाते. यामध्ये सर्किट बोर्ड किंवा इतर मेटल बॉडीवरील भिन्न घटक किंवा पिनमधील कनेक्शन काढून टाकणे आवश्यक आहे.
डिसोल्डरिंगसाठी कोणती साधने आणि तंत्रे आवश्यक आहेत?
डिसोल्डरिंग करण्यासाठी, आपल्याला खालील साधने आणि तंत्रांची आवश्यकता असेल:
- डिसोल्डरिंग लोह किंवा डिसोल्डरिंग टीप असलेले सोल्डरिंग लोह
- डिसोल्डरिंग विक किंवा डिसोल्डरिंग पंप
- लोखंडाचे टोक स्वच्छ करण्यासाठी कापड
- डिसोल्डरिंग केल्यानंतर बोर्ड साफ करण्यासाठी कोरडे कापड
- वापरात नसताना लोखंड ठेवण्यासाठी स्टँड
सुरक्षितपणे आणि योग्यरित्या डिसोल्डर कसे करावे?
डिसोल्डरिंग ही एक जटिल प्रक्रिया असू शकते, म्हणून सावधगिरी बाळगणे आणि इष्टतम परिणाम सुनिश्चित करण्यासाठी या चरणांचे अनुसरण करणे महत्वाचे आहे:
- तुमच्या गरजेनुसार योग्य डिसोल्डरिंग टूल निवडा
- पिनची संख्या आणि काढण्याची आवश्यकता असलेल्या विभागाचा आकार तपासा
- डिसोल्डरिंग करताना बोर्ड किंवा घटकाला इजा होणार नाही याची काळजी घ्या
- सोल्डर वितळण्याइतपत गरम होईपर्यंत डिसोल्डरिंग टूल वापरा
- जादा सोल्डर काढण्यासाठी डिसोल्डरिंग विक किंवा पंप लावा
- प्रत्येक वापरानंतर लोखंडाची टीप कापडाने स्वच्छ करा
- डिसोल्डरिंग केल्यानंतर बोर्ड साफ करण्यासाठी कोरड्या कापडाचा वापर करा
डिसोल्डरिंगच्या विविध पद्धती काय आहेत?
डिसोल्डरिंगच्या दोन मुख्य पद्धती आहेत:
- डिसोल्डरिंग लोहासह डिसोल्डरिंग किंवा डीसोल्डरिंग टीपसह सोल्डरिंग लोह
- डिसोल्डरिंग पंप किंवा डिसोल्डरिंग विकसह डिसोल्डरिंग
डिसोल्डरिंग लोह वापरणे किंवा ए सोल्डरिंग लोह डिसोल्डरिंग टिप ही एक सोपी आणि सुरक्षित पद्धत आहे, ती नवशिक्या वापरकर्त्यांसाठी आदर्श बनवते. तथापि, डिसोल्डरिंग पंप किंवा डिसोल्डरिंग विक वापरणे ही अधिक जटिल पद्धत आहे ज्यासाठी अधिक कौशल्य आणि अनुभव आवश्यक आहे.
यशस्वी डिसोल्डरिंगसाठी टिपा काय आहेत?
यशस्वीरित्या डिसोल्डर करण्यासाठी, खालील टिपा लक्षात ठेवा:
- धीर धरा आणि आपला वेळ घ्या
- डिसोल्डरिंग टूल सोल्डर काढण्यापूर्वी काही सेकंदांसाठी लावा
- वापरण्यापूर्वी लोहाची टीप स्वच्छ आणि कोरडी असल्याची खात्री करा
- नोकरीसाठी योग्य डिसोल्डरिंग टूल निवडा
- डिसोल्डरिंग करताना बोर्ड किंवा घटकाला इजा होणार नाही याची काळजी घ्या
डिसोल्डरिंग हे एक कठीण काम असू शकते, परंतु योग्य साधने, तंत्रे आणि टिपांसह, सर्किट बोर्ड किंवा इलेक्ट्रिकल घटकांमधून अवांछित किंवा जास्त सोल्डर काढून टाकण्याचा हा एक सोपा आणि प्रभावी मार्ग असू शकतो.
तुमचे घटक डिसोल्डर करण्यास तुम्ही का घाबरू नये
कोणत्याही कुशल सोल्डरिंग अनुभवी व्यक्तीसाठी डिसोल्डरिंग हे एक महत्त्वपूर्ण कौशल्य आहे. डिसोल्डरिंगच्या सर्वात सामान्य कारणांपैकी एक म्हणजे सदोष घटकांची बचत करणे. जेव्हा एखादा घटक अयशस्वी होतो, तेव्हा ते बहुतेकदा सोल्डर जॉइंटमधील बिघाडामुळे होते. सदोष घटक काढून टाकून, तुम्ही सोल्डर जॉइंटचे परीक्षण करू शकता आणि ते पुन्हा काम करणे आवश्यक आहे का ते निर्धारित करू शकता. संयुक्त ठीक असल्यास, आपण भविष्यातील प्रकल्पांमध्ये घटक पुन्हा वापरू शकता.
चुकीचा घटक काढून टाकत आहे
डिसोल्डरिंगचे आणखी एक सामान्य कारण म्हणजे चुकीचे घटक काढून टाकणे. सोल्डरिंग करताना चुका करणे सोपे आहे, विशेषत: जुन्या बोर्डसह काम करताना ज्यामध्ये अनेक घटक असतात. डिसोल्डरिंगमुळे तुम्हाला त्या चुका उलट करता येतात आणि बोर्डचे नुकसान न करता चुकीचे घटक काढून टाकता येतात.
सोल्डर केलेले घटक पुन्हा वापरणे
डिसोल्डरिंग तुम्हाला सोल्डर केलेले घटक पुन्हा वापरण्याची परवानगी देते. जर तुमच्याकडे एखादा घटक असेल जो तुम्हाला वेगळ्या प्रोजेक्टमध्ये वापरायचा असेल, तर तुम्ही तो त्याच्या सध्याच्या स्थानावरून डिसोल्डर करू शकता आणि इतरत्र पुन्हा वापरू शकता. हे तुमचे पैसे आणि वेळ वाचवू शकते, कारण तुम्हाला नवीन घटक विकत घ्यावा लागणार नाही.
सामान्य चुका टाळणे
डिसोल्डरिंग ही एक गोंधळलेली प्रक्रिया असू शकते, परंतु योग्य साधने आणि तंत्रासह, आपण सामान्य चुका टाळू शकता. तुम्हाला प्रो प्रमाणे डिसोल्डर करण्यात मदत करण्यासाठी येथे काही टिपा आहेत:
- सोल्डर काढण्यात मदत करण्यासाठी डिसोल्डरिंग विक किंवा ब्रेडेड कॉपर वापरा.
- सोल्डर अधिक सहजतेने प्रवाहित होण्यास मदत करण्यासाठी संयुक्तवर फ्लक्स लावा.
- बोर्ड खराब होऊ नये म्हणून संयुक्त समान रीतीने गरम करा.
- कोणतेही उरलेले फ्लक्स किंवा सोल्डर काढून टाकण्यासाठी डिसोल्डरिंग केल्यानंतर सांधे स्वच्छ करा.
डिसोल्डरिंगच्या कलामध्ये प्रभुत्व मिळवणे: टिपा आणि युक्त्या
डिसोल्डरिंगच्या बाबतीत, योग्य साधने असणे महत्वाचे आहे. डिसोल्डरिंग टूल्स खरेदी करताना विचारात घेण्यासाठी येथे काही टिपा आहेत:
- तापमान नियंत्रण वैशिष्ट्यासह डीसोल्डरिंग लोह पहा. हे तुम्हाला तुम्ही काम करत असलेल्या घटकानुसार उष्णता समायोजित करण्यास अनुमती देईल.
- डिसोल्डरिंग पंप किंवा प्लंजर खरेदी करण्याचा विचार करा. ही साधने वितळलेली सोल्डर सहज आणि लवकर शोषून घेतात.
- डिसोल्डरिंग विक्स देखील हातात ठेवण्यासाठी एक उत्तम साधन आहे. ते वितळलेले सोल्डर शोषून घेतात आणि पीसीबीमधून जास्तीचे सोल्डर काढण्यासाठी वापरले जाऊ शकतात.
Desoldering साठी तयारी
तुम्ही डिसोल्डरिंग सुरू करण्यापूर्वी, तुम्ही तयार करण्यासाठी काही गोष्टी केल्या पाहिजेत:
- तुमचे डीसोल्डरिंग लोह योग्य तापमानाला गरम करा.
- तुम्ही काढू इच्छित असलेल्या घटकावर फ्लक्स लावा. हे सोल्डर अधिक सहजपणे वितळण्यास मदत करेल.
- तुमच्या डिसोल्डरिंग लोहावर मेटल टीप वापरा. मेटल टिपा इतर सामग्रीपेक्षा उष्णता चांगल्या प्रकारे चालवतात, ज्यामुळे गरम प्रक्रिया अधिक कार्यक्षम बनते.
डिसोल्डरिंग तंत्र
जेव्हा डिसोल्डरिंगचा विचार केला जातो तेव्हा दोन प्रमुख पध्दती आहेत: गरम करणे आणि काढून टाकणे. प्रत्येक दृष्टिकोनासाठी येथे काही टिपा आहेत:
- गरम करणे: सोल्डर वितळत नाही तोपर्यंत सोल्डर जॉइंटला उष्णता लावा. त्यानंतर, वितळलेल्या सोल्डरला शोषण्यासाठी तुमच्या डिसोल्डरिंग पंप किंवा प्लंजरवरील बटण पटकन दाबा.
- काढणे: तुमची डिसोल्डरिंग विक फ्लक्समध्ये बुडवा आणि सोल्डर जॉइंटवर ठेवा. सोल्डर वितळेपर्यंत आणि वात शोषून घेईपर्यंत आपल्या डिसोल्डरिंग लोहासह वात गरम करा.
व्यापाराची साधने: डिसोल्डरिंगसाठी तुम्हाला काय हवे आहे
जेव्हा डिसोल्डरिंगचा विचार केला जातो तेव्हा अशी विविध साधने आहेत जी तुम्ही काम पूर्ण करण्यासाठी वापरू शकता. डिसोल्डरिंग टूल्सचे काही सामान्य प्रकार येथे आहेत:
- सोल्डरिंग लोह: हे एक गरम साधन आहे जे सोल्डर वितळते, ज्यामुळे तुम्हाला सर्किट बोर्डमधून घटक काढून टाकता येतो. बोर्ड किंवा घटकाचे नुकसान टाळण्यासाठी योग्य टीप आकार आणि उष्णता सेटिंग वापरणे महत्वाचे आहे.
- डिसोल्डरिंग पंप: सोल्डर सकर म्हणूनही ओळखले जाते, हे साधन बोर्डमधून वितळलेले सोल्डर काढण्यासाठी सक्शन वापरते. कमी प्रमाणात सोल्डर काढण्यासाठी सक्शनचे लहान स्फोट तयार करण्यासाठी ही एक लोकप्रिय निवड आहे.
- डिसोल्डरिंग विक/वेणी: ही एक वेणी असलेली तांब्याची तार आहे जी सोल्डरिंग कनेक्शनवर ठेवली जाते आणि सोल्डरिंग लोहाने गरम केली जाते. वायर वितळलेल्या सोल्डरला शोषून घेते आणि ते घट्ट करते, ज्यामुळे ते टाकून दिले जाते.
- चिमटा: ही लहान, उच्च-गुणवत्तेची साधने आहेत जी तुम्हाला बोर्डमधील घटकांना नुकसान न करता उचलण्यात आणि काढण्यात मदत करू शकतात.
तुमच्या गरजांसाठी सर्वोत्तम डिसोल्डरिंग टूल्स
तुमच्या गरजांसाठी योग्य डिसोल्डरिंग टूल निवडणे थोडे जबरदस्त असू शकते, परंतु येथे काही घटक विचारात घ्या:
- गुणवत्ता: उच्च-गुणवत्तेच्या साधनांमध्ये गुंतवणूक केल्याने डिसोल्डरिंग प्रक्रिया अधिक सोपी आणि अधिक कार्यक्षम होऊ शकते.
- घटकाचा प्रकार: वेगवेगळ्या घटकांना काढण्याच्या वेगवेगळ्या पद्धतींची आवश्यकता असते, त्यामुळे साधन निवडताना तुम्ही कोणत्या घटकासह काम करत आहात याचा विचार करा.
- पृष्ठभाग क्षेत्र: तुम्ही मोठ्या पृष्ठभागावर काम करत असल्यास, डिसोल्डरिंग पंप किंवा व्हॅक्यूम हा सर्वोत्तम पर्याय असू शकतो.
- वायरची लांबी: जर तुम्ही वायर्सवर काम करत असाल, तर वायरचे नुकसान टाळण्यासाठी डिसोल्डरिंग विक किंवा वेणी हा सर्वोत्तम पर्याय असू शकतो.
योग्य डिसोल्डरिंग टूल वापरण्याचे महत्त्व
बोर्ड किंवा घटकाचे नुकसान टाळण्यासाठी योग्य डिसोल्डरिंग टूल वापरणे महत्वाचे आहे. तुम्हाला योग्य साधन निवडण्यात मदत करण्यासाठी येथे काही टिपा आहेत:
- तुम्ही काम करत असलेल्या घटकाचा प्रकार विचारात घ्या.
- तुम्ही ज्या पृष्ठभागावर काम करत आहात त्या क्षेत्राचा विचार करा.
- तुम्ही काम करत असलेल्या वायरच्या लांबीसाठी योग्य असलेले साधन निवडा.
- बोर्ड किंवा घटकाचे नुकसान टाळण्यासाठी नेहमी योग्य डिसोल्डरिंग प्रक्रियेचे अनुसरण करा.
डिसोल्डरिंगच्या कलामध्ये प्रभुत्व मिळवणे: आपल्याला माहित असणे आवश्यक असलेली तंत्रे
तंत्र #1: उष्णता लागू करा
डिसोल्डरिंग म्हणजे विद्यमान सोल्डर जॉइंटमधून काढून टाकणे जेणेकरुन तुम्ही दोषपूर्ण घटक बदलू शकता किंवा वाचवू शकता. पहिल्या तंत्रामध्ये सोल्डर वितळण्यासाठी सांध्यामध्ये उष्णता लागू करणे समाविष्ट आहे. ते कसे करायचे ते येथे आहे:
- तुमच्या सोल्डरिंग लोहाची टीप जॉइंटवर ठेवा आणि काही सेकंद गरम होऊ द्या.
- एकदा सोल्डर वितळण्यास सुरुवात झाली की, लोखंड काढून टाका आणि वितळलेल्या सोल्डरला शोषण्यासाठी डिसोल्डरिंग पंप वापरा.
- सर्व सोल्डर काढून टाकेपर्यंत प्रक्रिया पुन्हा करा.
तंत्र #2: डिसोल्डरिंग वेणी वापरणे
डिसोल्डरिंगसाठी आणखी एक लोकप्रिय तंत्र म्हणजे डिसोल्डरिंग वेणी वापरणे. ही एक पातळ तांब्याची तार आहे ज्यावर लेपित आहे प्रवाह आणि वितळलेले सोल्डर काढून टाकण्यासाठी वापरले जाते. ते कसे वापरायचे ते येथे आहे:
- तुम्हाला ज्या जॉइंटमधून सोल्डर काढायचा आहे त्याच्या वरती डिसोल्डरिंग वेणी ठेवा.
- सोल्डर वितळेपर्यंत आणि वेणीमध्ये शोषले जाईपर्यंत सोल्डरिंग लोहाने वेणीला उष्णता लावा.
- वेणी काढा आणि सर्व सोल्डर काढून टाकेपर्यंत प्रक्रिया पुन्हा करा.
तंत्र #3: संयोजन तंत्र
कधीकधी, हट्टी सोल्डर काढण्यासाठी तंत्रांचे संयोजन आवश्यक असते. ते कसे करायचे ते येथे आहे:
- आपल्या सोल्डरिंग लोहासह संयुक्त वर उष्णता लावा.
- सोल्डर वितळत असताना, शक्य तितकी सोल्डर काढण्यासाठी डिसोल्डरिंग पंप वापरा.
- उरलेल्या सोल्डरवर डिसोल्डरिंग वेणी ठेवा आणि ती वेणीमध्ये शोषली जाईपर्यंत उष्णता लावा.
- सर्व सोल्डर काढून टाकेपर्यंत प्रक्रिया पुन्हा करा.
लक्षात ठेवा, डिसोल्डरिंगसाठी संयम आणि सराव आवश्यक आहे. या तंत्रांसह, तुम्ही विद्यमान घटक वाचविण्यात सक्षम व्हाल आणि प्रो सारखे दोषपूर्ण घटक बदलू शकाल!
डिसोल्डरिंग विक: जादा सोल्डर काढून टाकण्याचे एक सोपे आणि प्रभावी साधन
डिसोल्डरिंग विक केशिका क्रियेद्वारे अतिरिक्त सोल्डर शोषून कार्य करते. जेव्हा सोल्डरला उष्णता लावली जाते तेव्हा ते द्रव बनते आणि वातमधील तांब्याच्या वेणीमुळे ते खराब होते. सोल्डर नंतर घटकापासून दुष्ट होते, ते स्वच्छ आणि काढण्यासाठी तयार होते.
डिसोल्डरिंग विक वापरण्याचे फायदे
अतिरिक्त सोल्डर काढून टाकण्याच्या इतर पद्धतींपेक्षा डिसोल्डरिंग विक वापरण्याचे अनेक फायदे आहेत, यासह:
- हे एक साधे आणि स्वस्त साधन आहे जे सहजपणे मिळवता येते.
- हे पीसीबी पॅड्स, टर्मिनल्स आणि घटक लीड्सची अचूक साफसफाई करण्यास अनुमती देते.
- जादा सोल्डर काढून टाकण्याची ही एक विना-विध्वंसक पद्धत आहे, याचा अर्थ प्रक्रियेदरम्यान घटक खराब होण्याची शक्यता कमी असते.
- अतिरिक्त सोल्डर काढून टाकण्याची ही एक जलद आणि कार्यक्षम पद्धत आहे.
शेवटी, सोल्डरिंग आणि डिसोल्डरिंग घटकांमध्ये गुंतलेल्या प्रत्येकासाठी डीसोल्डरिंग विक हे एक मौल्यवान साधन आहे. थोड्या सरावाने, ते सहजपणे मास्टर केले जाऊ शकते आणि कोणत्याही घटकातील अतिरिक्त सोल्डर द्रुत आणि प्रभावीपणे काढून टाकण्यासाठी वापरले जाऊ शकते.
निष्कर्ष
तर तुमच्याकडे ते आहे- डिसोल्डरिंगचे इन्स आणि आऊट्स. ही एक अवघड प्रक्रिया आहे, परंतु योग्य साधने आणि तंत्रांसह, तुम्ही ते एखाद्या प्रो प्रमाणे करू शकता.
आता तुम्हाला डिसोल्डर कसे करायचे हे माहित आहे, तुम्ही सदोष घटक वाचवून आणि भविष्यातील प्रकल्पांमध्ये त्यांचा पुनर्वापर करून पैसे आणि वेळ वाचवू शकता.
मी Joost Nusselder आहे, Tools Doctor चा संस्थापक, कंटेंट मार्केटर आणि वडील. मला नवीन उपकरणे वापरून पहायला आवडते, आणि माझ्या टीमसोबत मी 2016 पासून सखोल ब्लॉग लेख तयार करत आहे जेणेकरून एकनिष्ठ वाचकांना टूल्स आणि क्राफ्टिंग टिपांसह मदत होईल.
