सोने हे रासायनिक घटक आहे ज्यात Au (पासून ) आणि अणुक्रमांक 79 चे चिन्ह आहे. त्याच्या शुद्ध स्वरूपात, तो एक तेजस्वी, किंचित लालसर पिवळा, दाट, मऊ, निंदनीय आणि लवचिक धातू आहे.
रासायनिकदृष्ट्या, सोने एक संक्रमण धातू आणि गट 11 घटक आहे. हे सर्वात कमी प्रतिक्रियाशील रासायनिक घटकांपैकी एक आहे आणि मानक परिस्थितीत ते घन आहे.
त्यामुळे धातू बहुधा मुक्त मूलभूत (नेटिव्ह) स्वरूपात, नगेट्स किंवा धान्यांच्या रूपात, खडकांमध्ये, शिरामध्ये आणि जलोळ साठ्यांमध्ये आढळते. हे मूळ घटक चांदी (इलेक्ट्रम म्हणून) आणि तांबे आणि पॅलेडियमसह नैसर्गिकरित्या मिश्रित असलेल्या घन समाधान मालिकेत आढळते.
कमी सामान्यपणे, हे खनिजांमध्ये सोन्याचे संयुगे म्हणून आढळते, अनेकदा टेल्युरियम (गोल्ड टेल्युराइड्स) सह.
सोन्याचा अणुक्रमांक 79 हे विश्वात नैसर्गिकरित्या आढळणाऱ्या उच्च अणुक्रमांक घटकांपैकी एक बनवते, आणि परंपरेने असे मानले जाते की ते सुपरनोव्हा न्यूक्लियोसिंथेसिसमध्ये तयार केले गेले आहे ज्यामुळे सूर्यमालेची निर्मिती झाली.
कारण पृथ्वी नुकतीच तयार झाली तेव्हा वितळली गेली होती, पृथ्वीवरील जवळजवळ सर्व सोने ग्रहांच्या गाभ्यामध्ये बुडले.
त्यामुळे आज पृथ्वीच्या कवच आणि आवरणात असलेले बहुतेक सोने पृथ्वीवर नंतर, सुमारे 4 अब्ज वर्षांपूर्वी उशिरा झालेल्या जोरदार बॉम्बस्फोटाच्या वेळी लघुग्रहांच्या आघाताने पृथ्वीवर वितरित केले गेले असे मानले जाते.
सोने वैयक्तिक ऍसिडच्या हल्ल्यांना प्रतिकार करते, परंतु ते एक्वा रेजीया ("रॉयल वॉटर" [नायट्रो-हायड्रोक्लोरिक ऍसिड] द्वारे विरघळले जाऊ शकते, कारण ते "धातूंचा राजा" विरघळते).
आम्ल मिश्रणामुळे विरघळणारे सोन्याचे टेट्राक्लोराइड आयन तयार होते. सोन्याचे संयुगे सायनाइडच्या अल्कधर्मी द्रावणातही विरघळतात, ज्याचा वापर खाणकामात केला जातो.
ते पारामध्ये विरघळते, मिश्रण मिश्रधातू तयार करते; ते नायट्रिक ऍसिडमध्ये अघुलनशील आहे, जे चांदी आणि मूळ धातू विरघळते, एक गुणधर्म जी बर्याच काळापासून वस्तूंमध्ये सोन्याच्या उपस्थितीची पुष्टी करण्यासाठी वापरली जात आहे, ज्यामुळे ऍसिड टेस्ट या शब्दाला जन्म दिला जातो.
रेकॉर्ड केलेल्या इतिहासाच्या सुरुवातीपासून ही धातू नाणी, दागिने आणि इतर कलांसाठी एक मौल्यवान आणि अत्यंत मागणी असलेली मौल्यवान धातू आहे.
भूतकाळात, देशांतर्गत आणि राष्ट्रांमध्ये चलनविषयक धोरण म्हणून सोन्याचे मानक अनेकदा लागू केले जात होते, परंतु सोन्याची नाणी 1930 च्या दशकात चलनात चलनात टाकली जाणे बंद झाले आणि जागतिक सुवर्ण मानक (तपशीलांसाठी लेख पहा) शेवटी सोडून देण्यात आले. 1976 नंतर फियाट चलन प्रणाली.
सोन्याचे ऐतिहासिक मूल्य त्याच्या मध्यम दुर्मिळता, सुलभ हाताळणी आणि मिंटिंग, सहज वितळणे, नॉन-कॉरॉडेबिलिटी, वेगळा रंग आणि इतर घटकांना नॉन-रिअॅक्टिव्हिटीमध्ये होते.
174,100 पर्यंत GFMS नुसार मानवी इतिहासात एकूण 2012 टन सोन्याचे उत्खनन केले गेले आहे. हे अंदाजे 5.6 अब्ज ट्रॉय औंस किंवा आकारमानाच्या दृष्टीने सुमारे 9020 m3 किंवा एका बाजूला 21 मीटर इतके आहे.
नवीन उत्पादित सोन्याचा जागतिक वापर दागिन्यांमध्ये सुमारे 50%, गुंतवणुकीत 40% आणि उद्योगात 10% आहे.
सोन्याची उच्च निंदनीयता, लवचिकता, गंज आणि इतर बहुतेक रासायनिक अभिक्रियांचा प्रतिकार आणि विजेची चालकता यामुळे सर्व प्रकारच्या संगणकीकृत उपकरणांमध्ये (त्याचा मुख्य औद्योगिक वापर) गंज प्रतिरोधक विद्युत कनेक्टरमध्ये त्याचा सतत वापर होत आहे.
सोन्याचा वापर इन्फ्रारेड शील्डिंग, रंगीत-काचेचे उत्पादन आणि सोनेरी पाने तयार करण्यासाठी देखील केला जातो. काही सोन्याचे क्षार अजूनही औषधांमध्ये दाहक-विरोधी म्हणून वापरले जातात.
मी Joost Nusselder आहे, Tools Doctor चा संस्थापक, कंटेंट मार्केटर आणि वडील. मला नवीन उपकरणे वापरून पहायला आवडते, आणि माझ्या टीमसोबत मी 2016 पासून सखोल ब्लॉग लेख तयार करत आहे जेणेकरून एकनिष्ठ वाचकांना टूल्स आणि क्राफ्टिंग टिपांसह मदत होईल.
