पिकलिंग म्हणजे अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी आणि पुढील उपचार किंवा कोटिंगसाठी पृष्ठभाग तयार करण्यासाठी धातूवर उपचार करण्याची प्रक्रिया आहे. लोणच्याची सर्वात सामान्य पद्धत म्हणजे पृष्ठभागावरील अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी आम्लयुक्त द्रावण वापरणे.
ही एक शतकानुशतके जुनी प्रथा आहे ज्यामध्ये गुळगुळीत, स्वच्छ पृष्ठभाग तयार करण्यासाठी अनेक चरणांचा समावेश आहे. लोणची प्रक्रिया आणि ती इतर पृष्ठभागावरील उपचार प्रक्रियेपेक्षा कशी वेगळी आहे ते पाहू या.
या पोस्टमध्ये आम्ही कव्हर करू:
- का पिकलिंग मेटल सरफेसेस ही आधुनिक मॅन्युफॅक्चरिंगमध्ये एक सामान्य पद्धत आहे
- का पिकलिंग धातूसाठी सर्वोत्तम पृष्ठभाग उपचार आहे
- पिकलिंग दरम्यान काय कमी होते?
- धातूच्या पृष्ठभागावर लोणचे कसे काढायचे: चरण-दर-चरण मार्गदर्शक
- जेव्हा पिकलिंग चुकीचे होते: ओव्हर-पिकलिंग मेटल पृष्ठभागांचे नकारात्मक परिणाम
- पिकलिंग हे तुमच्या धातू उत्पादनांसाठी सर्वोत्तम पृष्ठभाग उपचार का आहे
- पिकलिंग खरोखरच धातूच्या पृष्ठभागावरील गंज काढून टाकते का?
- पिकलिंग मेटल पृष्ठभागांच्या मर्यादा आणि पर्यावरणीय प्रभाव
- पिकलिंग सोल्यूशनच्या मागे रसायनशास्त्र
- धातूच्या पृष्ठभागाची साफसफाई आणि सुधारणा करण्यासाठी पिकलिंगचे पर्याय शोधणे
- पिकलिंग वि पॅसिव्हेशन: फरक काय आहे?
- निष्कर्ष
का पिकलिंग मेटल सरफेसेस ही आधुनिक मॅन्युफॅक्चरिंगमध्ये एक सामान्य पद्धत आहे
पिकलिंग हे एक धातू प्रक्रिया तंत्र आहे ज्यामध्ये स्टील, शीट मेटल आणि इतर धातूच्या सामग्रीमधून पृष्ठभागावरील अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी अम्लीय द्रावणाचा वापर केला जातो. ही प्रक्रिया सामान्यतः मेटल उत्पादनांच्या उत्पादनामध्ये एक गुळगुळीत आणि स्वच्छ पृष्ठभाग तयार करण्यासाठी वापरली जाते जी काम करणे सोपे आहे आणि स्टोरेज किंवा सेवेशी संबंधित नकारात्मक बदलांपासून चांगले संरक्षण देते.
पिकलिंग प्रक्रिया
पिकलिंग प्रक्रियेमध्ये खालील चरणांचा समावेश आहे:
- कोणत्याही दृश्यमान स्केल किंवा पृष्ठभागावरील दोष दूर करण्यासाठी ग्राइंडिंग, पॉलिशिंग किंवा बारीक शीट रोलिंगद्वारे धातूचा पृष्ठभाग तयार करणे.
- धातूच्या पृष्ठभागावर पिकलिंग सोल्यूशन लागू करणे, ज्यामध्ये सामान्यत: विद्रव्य संयुगेचे मिश्रण असते जे प्रभावीपणे हल्ला करतात आणि उर्वरित अशुद्धता काढून टाकतात.
- लोणच्याच्या प्रकारावर आणि प्रकारानुसार धातूला ठराविक कालावधीसाठी लोणच्याच्या द्रावणात भिजवण्याची परवानगी देणे.
- पिकलिंग सोल्युशनमधून धातू काढून टाकणे आणि उर्वरित ऍसिड सामग्री काढून टाकण्यासाठी ते पाण्याने पूर्णपणे धुवा.
पिकलिंग सोल्यूशन्सची रचना
पिकलिंग सोल्यूशन्सची अचूक रचना लोणच्याचा प्रकार आणि उत्पादन प्रक्रियेच्या विशिष्ट आवश्यकतांवर अवलंबून असते. तथापि, पिकलिंग सोल्युशनमध्ये सामान्यत: हायड्रोक्लोरिक ऍसिड किंवा सल्फ्यूरिक ऍसिड सारख्या ऍसिडचे मिश्रण आणि पिकलिंग प्रक्रियेस समर्थन देणारी इतर संयुगे असतात.
पिकलिंगचे विविध प्रकार
आधुनिक उत्पादनात सामान्यतः वापरल्या जाणार्‍या पिकलिंगचे दोन मुख्य प्रकार आहेत:
- गरम पिकलिंग, ज्यामध्ये प्रक्रियेची प्रभावीता वाढविण्यासाठी उच्च तापमानात धातूच्या पृष्ठभागावर पिकलिंग सोल्यूशन लागू करणे समाविष्ट आहे.
- कोल्ड पिकलिंग, ज्यामध्ये लोणच्याचे द्रावण खोलीच्या तपमानावर धातूच्या पृष्ठभागावर लावणे समाविष्ट असते, जे सामान्यत: कमी दर्जाच्या धातूच्या साहित्यासाठी वापरले जाते किंवा जेव्हा गरम पिकलिंगचा वापर मर्यादित असतो.
का पिकलिंग धातूसाठी सर्वोत्तम पृष्ठभाग उपचार आहे
प्रक्रियेसाठी धातू तयार करण्याचे साधन म्हणून पिकलिंगचा वापर शतकानुशतके केला जात आहे. भूतकाळात, हे सामान्यत: धातूच्या पृष्ठभागावर ऍसिड लागू करून केले जात असे, जे प्रभावीपणे कोणत्याही स्केल किंवा इतर अशुद्धींवर हल्ला करून काढून टाकते. आज, पिकलिंग ही एक अधिक आधुनिक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये कोणत्याही नकारात्मक सामग्रीपासून मुक्त, स्वच्छ, पॉलिश पृष्ठभाग तयार करण्यासाठी चरणांची मालिका समाविष्ट आहे.
पिकलिंग म्हणजे काय?
पिकलिंग ही पृष्ठभागावरील उपचार प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये धातूंमधून कोणतीही वरवरची अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी ऍसिड द्रावणाचा वापर केला जातो. ही प्रक्रिया सामान्यतः स्टीलच्या उत्पादनात वापरली जाते, जिथे तिला "लोणचे आणि तेलकट" असे संबोधले जाते. पिकलिंगमध्ये वापरले जाणारे ऍसिड द्रावण हे सामान्यत: हायड्रोक्लोरिक आणि सल्फ्यूरिक ऍसिडचे मिश्रण असते, ज्यावर प्रक्रिया केल्या जात असलेल्या धातूच्या प्रकारावर अवलंबून असते.
धातूंचे प्रकार जे लोणचे बनवता येतात
पिकलिंगचा वापर विविध धातूंवर केला जाऊ शकतो, यासह:
- स्टील
- लोह
- तांबे
- पितळ
- अॅल्युमिनियम
पिकलिंग प्रक्रियेत सामील असलेल्या पायऱ्या
पिकलिंग प्रक्रियेमध्ये सामान्यत: खालील चरणांचा समावेश असतो:
- पृष्ठभागावरील अपूर्णता दूर करण्यासाठी धातू पीसणे किंवा पॉलिश करणे.
- योग्य सामग्री आणि तापमानासाठी ऍसिडचे द्रावण तयार करणे.
- ठराविक वेळेसाठी धातूच्या पृष्ठभागावर ऍसिडचे द्रावण लागू करणे.
- ऍसिडचे द्रावण काढून टाकणे आणि पाण्याने धातू स्वच्छ धुवा.
- अतिरिक्त गंज टाळण्यासाठी लोणचेयुक्त धातू कोरड्या, थंड ठिकाणी साठवून ठेवा.
पिकलिंग दरम्यान काय कमी होते?
पिकलिंग मद्याची एकाग्रता देखील पिकलिंग प्रक्रियेत भूमिका बजावते. अ‍ॅसिड किंवा बेस सोल्यूशनची एकाग्रता लोणच्याच्या धातूच्या प्रकारावर आणि काढून टाकण्याची गरज असलेल्या अशुद्धतेनुसार बदलू शकते. आम्ल किंवा बेस सोल्यूशनची उच्च सांद्रता अशुद्धता अधिक प्रभावीपणे काढून टाकण्यास अनुमती देते, परंतु परिणामी पृष्ठभाग कमी दर्जाचे बनू शकते. आम्ल किंवा बेस सोल्यूशनची कमी सांद्रता उच्च दर्जाची पृष्ठभागाची समाप्ती देते, परंतु सर्व अशुद्धता प्रभावीपणे काढून टाकू शकत नाही.
पिकलिंगसाठी वेळ फ्रेम
लोणच्याचा प्रकार आणि कोणत्या अशुद्धता काढल्या जाव्यात यावर अवलंबून लोणच्याची वेळ फ्रेम देखील बदलते. पिकलिंगसाठी सर्वोत्तम वेळ फ्रेम विशेषतः पिकलिंग लिकरच्या निर्मात्याद्वारे सेट केली जाते आणि काही मिनिटांपासून ते काही तासांपर्यंत बदलू शकते. लोणच्याच्या मद्यामध्ये धातू जास्त वेळ न सोडणे महत्वाचे आहे, कारण यामुळे जास्त पिकलिंग होऊ शकते आणि धातूच्या पृष्ठभागाचे नुकसान होऊ शकते.
पिकलिंग मध्ये वापरलेले समर्थन
पिकलिंग प्रक्रियेदरम्यान, धातूला विशेषत: विशेष युनिट्सद्वारे समर्थन दिले जाते जे पिकलिंग लिकरला धातूच्या पृष्ठभागावर पूर्णपणे प्रवेश करू देते. हे सपोर्ट शीट्स, रोल्स किंवा इतर आकारांचे रूप घेऊ शकतात जे पिकलिंग लिकरला धातूच्या पृष्ठभागावरील अशुद्धतेवर प्रभावीपणे आक्रमण करण्यास अनुमती देण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत.
धातूच्या पृष्ठभागावर लोणचे कसे काढायचे: चरण-दर-चरण मार्गदर्शक
पायरी 1: धातूची पृष्ठभाग तयार करणे
पिकलिंग करण्यापूर्वी, धातूची पृष्ठभाग तयार करणे आवश्यक आहे. या चरणात अपघर्षक सामग्री वापरून पृष्ठभागावरील कोणतेही तेल, वंगण किंवा घाण काढून टाकणे समाविष्ट आहे. लोणच्या प्रक्रियेत व्यत्यय आणणाऱ्या कोणत्याही अशुद्धतेपासून पृष्ठभाग स्वच्छ आणि मुक्त असल्याची खात्री करणे महत्त्वाचे आहे.
पायरी 2: पिकलिंग सोल्यूशन लागू करणे
पिकलिंग प्रक्रियेमध्ये धातूच्या पृष्ठभागावर ऍसिड द्रावण लागू करणे समाविष्ट असते. हायड्रोक्लोरिक किंवा सल्फ्यूरिक ऍसिड हे सर्वात सामान्यपणे वापरले जाणारे पिकलिंग द्रावण आहेत. आम्ल ऑक्साईडचा थर आणि धातूच्या पृष्ठभागावर असलेली कोणतीही अशुद्धता काढून टाकते. पिकलिंग सोल्यूशन सामान्यत: धातूला ऍसिड सोल्युशनमध्ये बुडवून किंवा पृष्ठभागावर द्रावण घासून लागू केले जाते.
पायरी 3: पिकलिंग सोल्यूशनला काम करण्याची परवानगी देणे
पिकलिंग सोल्यूशन लागू केल्यानंतर, त्यास विशिष्ट कालावधीसाठी कार्य करण्यास परवानगी देणे आवश्यक आहे. पिकलिंग प्रक्रियेसाठी लागणारा वेळ धातूच्या प्रकारावर, ऑक्साईडच्या थराची जाडी आणि आम्ल द्रावणाच्या एकाग्रतेवर अवलंबून असतो. सामान्यतः, प्रक्रियेस काही मिनिटांपासून कित्येक तासांपर्यंत कुठेही वेळ लागतो.
पायरी 4: धातूची पृष्ठभाग स्वच्छ धुवा
लोणच्याची प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर, उर्वरित ऍसिड द्रावण काढून टाकण्यासाठी धातूचा पृष्ठभाग पाण्याने पूर्णपणे धुवावा. ही पायरी अत्यंत महत्त्वाची आहे कारण पृष्ठभागावर राहिलेले कोणतेही आम्ल धातूवर हल्ला करत राहू शकते आणि गंज होऊ शकते.
पायरी 5: ऍसिड सोल्यूशनचे तटस्थीकरण
स्वच्छ धुवल्यानंतर, पुढील रासायनिक प्रतिक्रिया टाळण्यासाठी धातूचा पृष्ठभाग तटस्थ करणे आवश्यक आहे. या चरणात धातूच्या पृष्ठभागावर तटस्थ समाधान लागू करणे समाविष्ट आहे. बेकिंग सोडा आणि पाण्याचे मिश्रण हे सर्वात सामान्यपणे वापरले जाणारे तटस्थ समाधान आहे.
पायरी 6: धातूची पृष्ठभाग कोरडे करणे
पिकलिंग प्रक्रियेची अंतिम पायरी म्हणजे धातूची पृष्ठभाग कोरडी करणे. ही पायरी महत्वाची आहे कारण कोणत्याही उर्वरित ओलावामुळे धातू खराब होऊ शकते. धातूचा पृष्ठभाग स्वच्छ कापडाचा वापर करून किंवा हवा कोरडा होऊ देऊन वाळवला जाऊ शकतो.
एकूणच, लोणची ही धातूच्या पृष्ठभागावरील अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी एक सोपी परंतु प्रभावी प्रक्रिया आहे. हे गुळगुळीत आणि स्वच्छ पृष्ठभाग तयार करणे, स्केल आणि ऑक्साईड सामग्री काढून टाकणे आणि धातूची एकूण गुणवत्ता सुधारणे यासह असंख्य फायदे देते. साठी पर्यायी पद्धती असताना स्वच्छता धातूच्या पृष्ठभागावर, लोणचे सर्वात जास्त वापरले जाते आणि सर्वोत्तम परिणाम देते.
जेव्हा पिकलिंग चुकीचे होते: ओव्हर-पिकलिंग मेटल पृष्ठभागांचे नकारात्मक परिणाम
स्वच्छ आणि पॉलिश केलेल्या धातूच्या पृष्ठभागाच्या निर्मितीमध्ये पिकलिंग ही एक महत्त्वाची पायरी आहे. यामध्ये कोणतेही विरघळणारे घटक आणि अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी धातूच्या पृष्ठभागावर आम्ल मिश्रण लावले जाते. तथापि, जर धातूचे लोणचे जास्त काळ टिकले तर त्याचा अंतिम उत्पादनावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.
जास्त पिकलिंग कसे टाळावे
जास्त पिकलिंग टाळण्यासाठी, योग्य पिकलिंग प्रक्रियेचे पालन करणे आणि आवश्यकतेपेक्षा जास्त काळ लोणच्याच्या द्रावणात धातू सोडू नये हे महत्वाचे आहे. अति-लोणखणी टाळण्यासाठी काही टिप्स समाविष्ट आहेत:
- योग्य पिकलिंग सोल्यूशन वापरणे: वेगवेगळ्या प्रकारच्या धातूंना वेगवेगळ्या पिकलिंग सोल्यूशनची आवश्यकता असते. तुम्ही काम करत असलेल्या धातूसाठी योग्य द्रावण वापरण्याची खात्री करा.
- लोणचे बनवण्याच्या प्रक्रियेवर लक्ष ठेवणे: लोणचे काढताना धातूवर लक्ष ठेवा जेणेकरून ते आवश्यकतेपेक्षा जास्त काळ द्रावणात राहू नये.
- घटकांचे योग्य मिश्रण वापरणे: जास्त लोणचे टाळण्यासाठी लोणच्याच्या सोल्युशनमध्ये घटकांचे योग्य मिश्रण वापरण्याची खात्री करा.
- धातू योग्य प्रकारे तयार करणे: आम्ल मिश्रण समान रीतीने आणि पूर्णपणे लागू केले जाईल याची खात्री करण्यासाठी लोणचे करण्यापूर्वी धातूचा पृष्ठभाग योग्यरित्या तयार केल्याची खात्री करा.
- पिकलिंग सोल्युशनमधून धातू योग्य वेळी काढून टाकणे: लोणच्याच्या द्रावणात आवश्यकतेपेक्षा जास्त काळ धातू सोडू नका.
पिकलिंग हे तुमच्या धातू उत्पादनांसाठी सर्वोत्तम पृष्ठभाग उपचार का आहे
पिकलिंग ही एक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये धातूच्या पृष्ठभागावरील अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी ऍसिडचा वापर केला जातो. ही प्रक्रिया सुधारित टिकाऊपणा आणि धातूची कार्यक्षमता यासह असंख्य फायदे देते. पिकलिंग प्रक्रिया जसे की अशुद्धता काढून टाकते गंज, स्केल आणि इतर दूषित पदार्थ ज्यामुळे धातू कालांतराने खराब होऊ शकते. पिकलिंगद्वारे उत्पादित परिणामी स्वच्छ आणि गुळगुळीत पृष्ठभागाचा अर्थ असा होतो की धातू त्याचे इच्छित कार्य करण्यास अधिक सक्षम आहे.
नियंत्रित करणे सोपे आणि भिन्न सामग्रीसाठी योग्य
पिकलिंग ही एक सोपी आणि नियंत्रणास सोपी प्रक्रिया आहे जी विस्तृत सामग्रीसह वापरण्यासाठी योग्य आहे. पिकलिंग प्रक्रियेचा वापर स्टील, तांबे, मौल्यवान धातू आणि अॅल्युमिनियम मिश्र धातुंमधून अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी केला जाऊ शकतो. इतर पद्धती वापरून कार्य करणे कठीण होईल अशा अपघर्षक सामग्रीवर एक गुळगुळीत पृष्ठभाग तयार करण्यासाठी पिकलिंग प्रक्रिया देखील आदर्श आहे.
एक अद्वितीय फील आणि लुक ऑफर करते
लोणच्याची प्रक्रिया एक अद्वितीय अनुभव देते आणि इतर पृष्ठभागावरील उपचारांमध्ये आढळत नाही अशा धातूकडे पहा. परिणामी पृष्ठभागामध्ये कार्बनचे प्रमाण कमी असते, याचा अर्थ कालांतराने त्याचे ऑक्सिडायझेशन किंवा क्षरण होण्याची शक्यता कमी असते. पिकलिंग प्रक्रियेमुळे मागील पृष्ठभागावरील कोटिंग्स देखील काढून टाकले जातात, ज्यामुळे पुढील उपचारांसाठी धातू तयार करणे सोपे होते.
अशुद्धता आणि दूषित पदार्थ काढून टाकते
पिकलिंग प्रक्रियेमुळे गंज, स्केल आणि इतर यौगिकांसह धातूच्या पृष्ठभागावरील अशुद्धता आणि दूषित पदार्थ काढून टाकले जातात. प्रक्रियेमध्ये वापरल्या जाणार्‍या पिकलिंग मद्यामध्ये सामान्यत: हायड्रोक्लोरिक किंवा सल्फ्यूरिक ऍसिड असते, जे अशुद्धतेवर प्रतिक्रिया देऊन ऑक्साईडचा थर तयार करतात जो सहज काढता येतो. अतिरिक्त ऍसिड आणि ऑक्साईडचा थर नंतर पाण्याने धुऊन स्वच्छ आणि गुळगुळीत पृष्ठभाग मागे सोडला जातो.
गंजपासून संरक्षण करते
पिकलिंग ही उत्पादनातील एक मानक पद्धत आहे आणि सामान्यतः गंजपासून संरक्षण करण्यासाठी वापरली जाते. पिकलिंग प्रक्रियेमुळे गंज होऊ शकणारी कोणतीही अशुद्धता काढून टाकते, ज्यामुळे धातू अधिक टिकाऊ आणि दीर्घकाळ टिकते. बर्‍याच कंपन्या त्यांच्या धातूच्या उत्पादनांसाठी पृष्ठभाग उपचार म्हणून लोणच्याला प्राधान्य देतात कारण ते गंजापासून मजबूत संरक्षण देते.
अपघर्षक पृष्ठभाग उपचारांसाठी पर्यायी
पिकलिंग हा अपघर्षक पृष्ठभागाच्या उपचारांचा पर्याय आहे ज्यामुळे धातूला शारीरिक नुकसान होऊ शकते. पिकलिंग प्रक्रिया नॉन-अपघर्षक असते आणि धातूशी कोणत्याही शारीरिक संपर्काची आवश्यकता नसते. याचा अर्थ असा की परिणामी पृष्ठभाग गुळगुळीत आहे आणि त्याच्या संपर्कात आलेल्या इतर सामग्रीचे नुकसान होण्याची शक्यता कमी आहे.
पिकलिंग खरोखरच धातूच्या पृष्ठभागावरील गंज काढून टाकते का?
पुढील कामासाठी धातूचे पृष्ठभाग तयार करण्यासाठी पिकलिंग ही एक महत्त्वाची पायरी आहे. हे पृष्ठभागावर तयार झालेले कोणतेही गंज किंवा स्केल काढून टाकण्यास मदत करते, पुढील प्रक्रियेसाठी योग्य असलेली स्वच्छ आणि सुसंगत पृष्ठभाग तयार करते. धातूच्या प्रकारावर आणि ऑक्साईडच्या थरांच्या जाडीवर अवलंबून, हायड्रोक्लोरिक ऍसिड किंवा फॉस्फोरिक ऍसिडसारख्या विविध प्रकारच्या ऍसिड द्रावणांचा वापर करून लोणचे काढले जाऊ शकते.
योग्य पिकलिंगचे महत्त्व
धातूच्या पृष्ठभागावरील गंज काढण्यासाठी लोणचे काढणे हा एक प्रभावी मार्ग असू शकतो, परंतु कोणतेही नकारात्मक परिणाम टाळण्यासाठी प्रक्रिया योग्यरित्या पार पाडणे महत्वाचे आहे. जर पिकलिंगचे द्रावण खूप मजबूत असेल किंवा ते जास्त काळ लागू केले असेल तर ते केवळ गंजच नाही तर अंतर्गत धातू देखील विरघळू शकते, परिणामी उत्पादन पातळ आणि कमकुवत होते. दुसरीकडे, जर पिकलिंगचे द्रावण खूप कमकुवत असेल किंवा ते जास्त काळ लागू न केल्यास, ते सर्व गंज काढून टाकू शकत नाही, परिणामी पृष्ठभाग पुढील कामासाठी योग्य नाही.
अंतिम परिणाम: एक स्वच्छ आणि सुसंगत धातू पृष्ठभाग
जेव्हा पिकलिंग योग्यरित्या केले जाते, तेव्हा ते पुढील कामासाठी योग्य असलेली स्वच्छ आणि सुसंगत धातूची पृष्ठभाग तयार करण्यास मदत करू शकते. परिणामी पृष्ठभाग गंज आणि तराजूंपासून मुक्त आहे आणि उच्च-गुणवत्तेच्या कामास समर्थन देणारी उत्कृष्ट, पॉलिश फिनिश आहे. या अंतिम परिणामास सामान्यतः लोणचेयुक्त पृष्ठभाग म्हणून संबोधले जाते आणि धातूकाम उद्योगात मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते.
पिकलिंग मेटल पृष्ठभागांच्या मर्यादा आणि पर्यावरणीय प्रभाव
पिकलिंग ही अशी प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये धातूच्या पृष्ठभागावरील अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी आम्ल, सामान्यतः हायड्रोक्लोरिक किंवा सल्फ्यूरिकचा वापर करावा लागतो. डाग, गंज आणि स्केल काढून टाकण्यासाठी हे प्रभावी असले तरी, ही एक अत्यंत क्रूड आणि गंजणारी पद्धत आहे ज्यामुळे विशिष्ट धातूंच्या मिश्रधातूंना नुकसान होऊ शकते. अम्लीय द्रावण सामग्रीच्या धातूच्या गुणधर्मांवर प्रतिक्रिया देते, ज्यामुळे हायड्रोजन भंगार आणि इतर समस्या उद्भवतात ज्यामुळे अंतिम उत्पादनाच्या गुणवत्तेवर परिणाम होऊ शकतो.
पिकलिंग प्रक्रिया हाताळण्यात आणि नियंत्रित करण्यात अडचण
पिकलिंग ही एक अशी प्रक्रिया आहे ज्यासाठी इच्छित प्रोफाइल प्राप्त झाले आहे याची खात्री करण्यासाठी उच्च पातळीवर नियंत्रण आवश्यक आहे. यामध्ये ऍसिड सोल्युशनची एकाग्रता, प्रक्रिया कोणत्या तापमानात केली जाते आणि लोणच्यामध्ये धातूचे भाग किती काळ ठेवले जातात हे नियंत्रित करणे समाविष्ट आहे. परिणामी कचरा, ज्यामध्ये खर्च केलेले मद्य, गाळ आणि आम्लयुक्त क्षार असतात, ते घातक म्हणून वर्गीकृत केले जातात आणि त्याची लँडफिलमध्ये विल्हेवाट लावली जाते किंवा तटस्थीकरण प्रक्रियेद्वारे प्रक्रिया केली जाते.
पिकलिंगच्या लागू मर्यादा
सर्व प्रकारच्या धातूंच्या मिश्र धातुंना पिकलिंग लागू होत नाही. अॅल्युमिनियम आणि तांब्यासह काही धातूंसाठी ते खूप गंजणारे आहे आणि त्यांच्या गुणधर्मांना हानी पोहोचवू शकते. याव्यतिरिक्त, पिकलिंगमुळे काही मिश्रधातूंमध्ये प्रतिक्रियात्मक समस्या उद्भवू शकतात, परिणामी हायड्रोजन भ्रूण आणि इतर समस्या ज्यामुळे अंतिम उत्पादनाच्या गुणवत्तेवर परिणाम होऊ शकतो. लोणच्याच्या मर्यादांमुळे ती धातूच्या पृष्ठभागाची साफसफाई करण्याची कमी इष्ट पद्धत बनते आणि नितळ आणि स्वच्छ फिनिश ऑफर करण्यासाठी पर्यायी पद्धती विकसित केल्या जात आहेत.
पिकलिंग सोल्यूशनच्या मागे रसायनशास्त्र
पिकलिंग सोल्युशनमधील आम्ल धातूच्या पृष्ठभागावर प्रतिक्रिया देते, अशुद्धता विरघळते आणि एक गुळगुळीत, स्वच्छ पृष्ठभाग तयार करते. आम्ल पृष्ठभागावरून धातूचा पातळ थर देखील काढून टाकते, ज्यामुळे संपूर्ण तुकड्यामध्ये एकसंध जाडी निर्माण होण्यास मदत होते. काढलेल्या धातूचे प्रमाण वापरलेल्या आम्लाच्या प्रकारावर, धातूची जाडी आणि धातूचे लोणचे किती काळ टिकते यावर अवलंबून असते.
ऍसिड सामग्रीचे महत्त्व
पिकलिंग सोल्युशनमधील आम्लाचे प्रमाण महत्वाचे आहे कारण ते द्रावण किती मजबूत आहे आणि ते किती लवकर अशुद्धता विरघळते हे निर्धारित करते. मजबूत आम्ल सामग्री अशुद्धता अधिक लवकर विरघळते, परंतु द्रावणात जास्त वेळ ठेवल्यास ते धातूचे नुकसान देखील करू शकते. कमकुवत ऍसिड सामग्रीमुळे अशुद्धता विरघळण्यास जास्त वेळ लागतो, परंतु त्यामुळे धातूचे नुकसान होण्याची शक्यता कमी असते.
पिकलिंग पर्यायी पद्धती
उत्पादनासाठी धातूचे पृष्ठभाग तयार करण्यासाठी लोणचे काढणे ही प्रमाणित पद्धत असली तरी, वापरल्या जाणार्‍या विशिष्ट सामग्री आणि भागांवर अवलंबून अनेक पर्यायी पद्धती आहेत ज्या कंपन्या पसंत करू शकतात. या पद्धतींमध्ये पॉलिशिंग, ग्राइंडिंग आणि सुसंगत पृष्ठभाग तयार करण्यासाठी धातूची जाडी वाढवणे समाविष्ट आहे. तथापि, उत्कृष्ट परिणाम आणि सातत्यपूर्ण परिणामांमुळे लोणची ही सर्वात जास्त वापरली जाणारी पद्धत आहे.
पिकलिंग सोल्यूशनची साठवण आणि हाताळणी
लोणचे द्रावण थंड, कोरड्या जागी साठवले पाहिजे आणि अत्यंत संक्षारक स्वरूपामुळे काळजीपूर्वक हाताळले पाहिजे. दूषित होण्यापासून रोखण्यासाठी ते लहान कंटेनरमध्ये साठवले पाहिजे आणि संवेदनशील सामग्रीपासून दूर ठेवले पाहिजे. द्रावण देखील तयार केले पाहिजे आणि हवेशीर क्षेत्रात धुके येण्यापासून रोखण्यासाठी वापरले पाहिजे.
धातूच्या पृष्ठभागाची साफसफाई आणि सुधारणा करण्यासाठी पिकलिंगचे पर्याय शोधणे
धातूच्या भागांच्या पृष्ठभागाची साफसफाई आणि सुधारणा करण्यासाठी लोणची ही मोठ्या प्रमाणावर वापरली जाणारी पद्धत असली तरी, हा एकमेव पर्याय उपलब्ध नाही. अलिकडच्या वर्षांत, अनेक पर्यायी पद्धती उदयास आल्या आहेत ज्या पारंपारिक पिकलिंगच्या तुलनेत अनेक फायदे देतात. या विभागात, आम्ही लोणच्यासाठी काही लोकप्रिय पर्याय, त्यांचे उपयोग, फायदे आणि तोटे शोधू.
हायड्रोक्लीनिंग
हायड्रोक्लीनिंग ही धातूच्या पृष्ठभागावरील तेल, गंज आणि इतर दूषित पदार्थ काढून टाकण्याची एक यांत्रिक पद्धत आहे. ते अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी उच्च-दाबाच्या पाण्याच्या जेटवर अवलंबून असते, एक गुळगुळीत आणि स्वच्छ पृष्ठभाग मागे ठेवते. हायड्रोक्लीनिंग हा लोणच्यासाठी सामान्यतः पर्यावरणास अनुकूल पर्याय मानला जातो, कारण ते सामग्री स्वच्छ करण्यासाठी रासायनिक अभिक्रियांवर अवलंबून नसते. हायड्रोक्लीनिंगच्या काही मुख्य फायद्यांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- आम्ल किंवा इतर रसायनांची गरज नाही
- विविध प्रकारचे साहित्य आणि मिश्र धातुंवर वापरले जाऊ शकते
- पृष्ठभागावर सूक्ष्मदृष्ट्या अचूक थर सोडतो, गंज प्रतिकार सुधारतो
- लोणच्यासाठी कठीण असलेल्या विशेष मिश्रधातूंना स्वच्छ आणि सुधारण्यासाठी वापरले जाऊ शकते
तथापि, सर्व अनुप्रयोगांसाठी हायड्रोक्लीनिंग हा सर्वोत्तम पर्याय असू शकत नाही. लोणच्याच्या तुलनेत ते महाग असू शकते आणि विशिष्ट प्रकारचे दूषित पदार्थ काढून टाकण्यासाठी ते तितके प्रभावी असू शकत नाही.
लेझर क्लीनिंग
लेझर क्लीनिंग ही धातूची पृष्ठभाग साफ करण्याची तुलनेने नवीन पद्धत आहे जी गंज, तेल आणि इतर अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी उच्च-शक्तीच्या लेसरचा वापर करते. एक गुळगुळीत आणि स्वच्छ पृष्ठभाग मागे ठेवून लेसर दूषित क्षेत्रांना अचूकपणे लक्ष्य करण्यास सक्षम आहे. लेझर क्लीनिंग ही लोणच्यापेक्षा अधिक अचूक आणि प्रभावी पद्धत मानली जाते, कारण ती पोहोचण्याच्या कठीण भागातून दूषित पदार्थ काढून टाकण्यासाठी वापरली जाऊ शकते. लेसर क्लीनिंगच्या काही प्रमुख फायद्यांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- रसायने किंवा यांत्रिक साफसफाईची आवश्यकता नाही
- विविध प्रकारचे साहित्य आणि मिश्र धातुंवर वापरले जाऊ शकते
- पृष्ठभागावर सूक्ष्मदृष्ट्या अचूक थर सोडतो, गंज प्रतिकार सुधारतो
- लोणच्यासाठी कठीण असलेल्या विशेष मिश्रधातूंना स्वच्छ आणि सुधारण्यासाठी वापरले जाऊ शकते
तथापि, पिकलिंगच्या तुलनेत लेझर साफ करणे महाग असू शकते आणि मोठ्या भागांसाठी किंवा उच्च-आवाज उत्पादनासाठी हा सर्वोत्तम पर्याय असू शकत नाही.
इलेक्ट्रोपॉलिशिंग
इलेक्ट्रोपॉलिशिंग ही धातूच्या भागांची पृष्ठभागाची समाप्ती सुधारण्याची एक रासायनिक पद्धत आहे. पृष्ठभागावरील सामग्रीचा पातळ थर काढून टाकण्यासाठी ते इलेक्ट्रोकेमिकल अभिक्रियावर अवलंबून असते, एक गुळगुळीत आणि चमकदार फिनिश मागे ठेवते. इलेक्ट्रोपॉलिशिंग ही लोणच्यापेक्षा अधिक अचूक आणि प्रभावी पद्धत मानली जाते, कारण त्याचा वापर जटिल भागांच्या पृष्ठभागावर सुधारण्यासाठी केला जाऊ शकतो. इलेक्ट्रोपॉलिशिंगच्या काही प्रमुख फायद्यांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- यांत्रिक साफसफाईची गरज नाही
- विविध प्रकारचे साहित्य आणि मिश्र धातुंवर वापरले जाऊ शकते
- पृष्ठभागावर सूक्ष्मदृष्ट्या अचूक थर सोडतो, गंज प्रतिकार सुधारतो
- लोणच्यासाठी कठीण असलेल्या विशेष मिश्रधातूंच्या पृष्ठभागाची समाप्ती सुधारण्यासाठी वापरली जाऊ शकते
तथापि, पिकलिंगच्या तुलनेत इलेक्ट्रोपॉलिशिंग महाग असू शकते आणि ते मोठ्या भागांसाठी किंवा उच्च-आवाज उत्पादनासाठी सर्वोत्तम पर्याय असू शकत नाही.
कोटिंग आणि अडथळा पद्धती
कोटिंग आणि अडथळ्याच्या पद्धतींमध्ये गंज आणि इतर प्रकारचे गंज टाळण्यासाठी धातूच्या पृष्ठभागावर संरक्षक फिल्म किंवा कोटिंग लावणे समाविष्ट आहे. या पद्धती सामान्यतः पिकलिंग किंवा इतर साफसफाईच्या पद्धतींपेक्षा कमी प्रभावी मानल्या जातात, कारण ते पृष्ठभागावरील दूषित पदार्थ काढून टाकत नाहीत. तथापि, ते विशिष्ट अनुप्रयोगांमध्ये उपयुक्त ठरू शकतात जेथे पृष्ठभाग स्वच्छ करण्याऐवजी संरक्षणात्मक स्तर प्रदान करणे हे लक्ष्य आहे. काही सर्वात सामान्य कोटिंग आणि अडथळा पद्धतींमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- पृष्ठभागावर तेल किंवा ग्रीस लेप लावणे
- संरक्षणात्मक थर प्रदान करण्यासाठी पृष्ठभागावर प्रतिक्रिया देणारे रासायनिक कोटिंग लागू करणे
- पृष्ठभागावर भौतिक अडथळा, जसे की प्लास्टिक फिल्म, लागू करणे
कोटिंग आणि अडथळ्याच्या पद्धती सामान्यतः लोणच्या किंवा इतर साफसफाईच्या पद्धतींपेक्षा कमी प्रभावी असतात, परंतु ते विशिष्ट अनुप्रयोगांमध्ये उपयुक्त ठरू शकतात जेथे पृष्ठभाग स्वच्छ करण्याऐवजी संरक्षणात्मक स्तर प्रदान करणे हे उद्दिष्ट असते.
पिकलिंग वि पॅसिव्हेशन: फरक काय आहे?
लोणची ही पृष्ठभागावरील स्केल, गंज आणि इतर अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी स्टील आणि इतर धातूंवर उपचार करण्याची एक व्यापकपणे वापरली जाणारी पद्धत आहे. प्रक्रियेमध्ये धातूवर ऍसिड द्रावण लागू करणे समाविष्ट आहे, जे ऑक्साईड थर आणि पृष्ठभागावरील इतर दूषित पदार्थ विरघळते. निष्क्रियतेच्या विपरीत, लोणच्यामुळे धातूमध्ये मोठा बदल होतो, ज्यामुळे त्याची रचना आणि स्वरूप लक्षणीयरीत्या प्रभावित होते.
लोणच्याबद्दल लक्षात ठेवण्यासाठी येथे काही प्रमुख मुद्दे आहेत:
- पिकलिंग प्रक्रियेचा वापर मुख्यतः पुढील उपचार किंवा पूर्ण करण्यासाठी धातूच्या पृष्ठभागांना स्वच्छ आणि तयार करण्यासाठी केला जातो.
- लोणच्यामध्ये वापरण्यात येणारे आम्ल धातूच्या प्रकारानुसार आणि इच्छित परिणामानुसार बदलू शकते, परंतु ते सामान्यतः हायड्रोक्लोरिक किंवा सल्फ्यूरिक आम्लाचे मजबूत द्रावण असते.
- लोणचे काढणे एकतर गरम किंवा थंड प्रक्रिया वापरून चालते, सामग्री आणि गंज पातळी यावर अवलंबून.
- लोणच्याच्या द्रावणात धातू सोडण्याची लांबी धातूच्या प्रकारावर आणि गंजच्या प्रमाणानुसार बदलते.
- पिकलिंग क्रोम सारख्या विशिष्ट भागांच्या रंगावर आणि देखाव्यावर परिणाम करू शकते आणि योग्यरित्या पार पाडले नसल्यास विशिष्ट घटकांच्या कार्यावर देखील परिणाम होऊ शकतो.
- पिकलिंग ही साधी प्रक्रिया नाही आणि उपचार करणार्‍या लोकांची सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी योग्य सुरक्षा उपायांचे पालन करणे आवश्यक आहे.
पॅसिव्हेशन: साधे आणि नैसर्गिक पर्याय
दुसरीकडे, पॅसिव्हेशन हे एक अधिक प्रगत तंत्र आहे जे पिकलिंगपेक्षा कमी आक्रमक म्हणून ओळखले जाते. ते धातूच्या पृष्ठभागावर पातळ ऑक्साईड थर तयार करण्यासाठी नायट्रिक ऍसिड किंवा सायट्रिक ऍसिड वापरते, जे पुढील गंजपासून संरक्षण करते. पिकलिंगच्या विपरीत, निष्क्रियता सामान्यत: धातूच्या पृष्ठभागाच्या खाली जात नाही आणि धातूचे गुणधर्म बदलत नाही.
निष्क्रियतेबद्दल लक्षात घेण्यासारखे काही महत्त्वाचे मुद्दे येथे आहेत:
- पॅसिव्हेशनचा वापर मुख्यतः स्टेनलेस स्टील आणि इतर धातूंना गंज आणि इतर प्रकारच्या नुकसानीपासून संरक्षण करण्यासाठी केला जातो.
- प्रक्रियेमध्ये कोणतेही दूषित पदार्थ काढून टाकण्यासाठी धातूच्या पृष्ठभागाची साफसफाई केली जाते, त्यानंतर निष्क्रिय ऑक्साईड थर तयार करण्यासाठी ऍसिड सोल्यूशनचा वापर केला जातो.
- पॅसिव्हेशन ही एक नैसर्गिक प्रक्रिया आहे जी काही धातू हवा किंवा पाण्याच्या संपर्कात आल्यावर उद्भवते, परंतु ती योग्य उपचारांद्वारे देखील प्राप्त केली जाऊ शकते.
- पॅसिव्हेशन ही धातूच्या पृष्ठभागाचे संरक्षण करण्याची एक व्यापक मान्यताप्राप्त पद्धत आहे आणि ती सामान्यतः एरोस्पेस, वैद्यकीय आणि अन्न उद्योगांमध्ये वापरली जाते.
- पॅसिव्हेशनमध्ये वापरल्या जाणार्‍या ऍसिडचा प्रकार धातूच्या प्रकारावर आणि इच्छित परिणामांवर अवलंबून असतो, परंतु हे सामान्यत: नायट्रिक किंवा सायट्रिक ऍसिडचे कमकुवत द्रावण असते.
पिकलिंग आणि पॅसिव्हेशन मधील मुख्य फरक
पिकलिंग आणि पॅसिव्हेशनमधील काही मुख्य फरक येथे आहेत:
- पिकलिंग ही धातूच्या पृष्ठभागावर उपचार करण्याची अधिक आक्रमक पद्धत आहे, तर निष्क्रियता ही अधिक नैसर्गिक आणि सौम्य प्रक्रिया आहे.
- पिकलिंगमुळे धातूमध्ये मोठा बदल होतो, ज्यामुळे त्याची रचना आणि स्वरूप लक्षणीयरीत्या प्रभावित होते, तर निष्क्रियतेमुळे धातूचे गुणधर्म बदलत नाहीत.
- पिकलिंगचा वापर मुख्यतः पुढील उपचारांसाठी किंवा पूर्ण करण्यासाठी धातूच्या पृष्ठभागांना स्वच्छ आणि तयार करण्यासाठी केला जातो, तर पॅसिव्हेशनचा वापर मुख्यतः धातूच्या पृष्ठभागांना गंज आणि इतर प्रकारच्या नुकसानापासून संरक्षण करण्यासाठी केला जातो.
- लोणच्यामध्ये वापरण्यात येणारे आम्ल हे विशेषत: हायड्रोक्लोरिक किंवा सल्फ्यूरिक आम्लाचे मजबूत द्रावण असते, तर पॅसिव्हेशनमध्ये वापरले जाणारे आम्ल सामान्यत: नायट्रिक किंवा सायट्रिक आम्लाचे कमकुवत द्रावण असते.
- पिकलिंगमुळे क्रोमसारख्या विशिष्ट भागांच्या रंगावर आणि देखाव्यावर परिणाम होऊ शकतो, तर निष्क्रियतेमुळे धातूच्या दिसण्यावर लक्षणीय परिणाम होत नाही.
- पिकलिंगसाठी उपचार करणार्‍या लोकांची सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी योग्य सुरक्षा उपायांचे पालन करणे आवश्यक आहे, तर पॅसिव्हेशन ही एकंदरीत सोपी आणि सुरक्षित प्रक्रिया आहे.
निष्कर्ष
तर, पिकलिंग ही पृष्ठभागावरील प्रक्रिया आहे जी धातूच्या पृष्ठभागावरील अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी वापरली जाते. आधुनिक उत्पादनात ही एक सामान्य प्रथा आहे आणि पृष्ठभागावरील अशुद्धता काढून टाकण्यासाठी आम्लयुक्त द्रावण वापरणे समाविष्ट आहे. तुम्ही कोणत्याही धातूचे लोणचे बनवू शकता, परंतु स्टीलचे लोणचे घेणे चांगले आहे, कारण ते उत्पादनात वापरले जाणारे सर्वात सामान्य धातू आहे. तर, आता तुम्हाला धातूच्या पृष्ठभागावर लोणचे कसे काढायचे हे माहित आहे, म्हणून पुढे जा आणि लोणचे दूर करा!
मी Joost Nusselder आहे, Tools Doctor चा संस्थापक, कंटेंट मार्केटर आणि वडील. मला नवीन उपकरणे वापरून पहायला आवडते, आणि माझ्या टीमसोबत मी 2016 पासून सखोल ब्लॉग लेख तयार करत आहे जेणेकरून एकनिष्ठ वाचकांना टूल्स आणि क्राफ्टिंग टिपांसह मदत होईल.
