साधन म्हणजे कोणतीही भौतिक वस्तू जी ध्येय साध्य करण्यासाठी वापरली जाऊ शकते, विशेषतः जर ती वस्तू प्रक्रियेत वापरली जात नसेल. अनौपचारिकपणे हा शब्द विशिष्ट उद्देशाने कार्यपद्धती किंवा प्रक्रियेचे वर्णन करण्यासाठी देखील वापरला जातो.
ते समस्या सोडवण्यासाठी वापरले जातात आणि आम्हाला गोष्टी पूर्ण करण्यात मदत करतात. साधने साध्या दगडांपासून जटिल तंत्रज्ञानापर्यंत काहीही असू शकतात. ते पॅलेओलिथिक युगापासून मानवांनी वापरले आहेत.
साधनांचा इतिहास आणि ते कालांतराने कसे विकसित झाले ते पाहू या.
या पोस्टमध्ये आम्ही कव्हर करू:
एखाद्या गोष्टीला साधन म्हणण्याचा खरोखर काय अर्थ होतो?
जेव्हा आपण एखाद्या साधनाबद्दल बोलतो, तेव्हा आपण लक्ष्य साध्य करण्यासाठी शरीराद्वारे हाताळण्यासाठी विशेषतः डिझाइन केलेल्या ऑब्जेक्टचा संदर्भ घेत असतो. "टूल" या शब्दाशी जोडलेला अर्थ फक्त वाहून नेल्या जाऊ शकणार्‍या किंवा धरून ठेवल्या जाणाऱ्या वस्तूच्या पलीकडे जातो. एक योग्य साधन म्हणजे काहीतरी आहे ज्याचा वापर एखाद्या गोष्टीचा मार्ग बदलण्यासाठी किंवा अधिक कार्यक्षमतेने वातावरण बदलण्यासाठी केला जातो.
साधनाची भौतिक व्याख्या
साधन ही एक भौतिक वस्तू आहे जी शरीराद्वारे हाताळली जाऊ शकते. ही एक बाह्य, संलग्न नसलेली वस्तू आहे जी हाताळण्यायोग्य आहे आणि विशिष्ट उद्देशासाठी सुधारित केली जाऊ शकते. साधने हे परिशिष्ट आहेत जे लक्ष्य साध्य करण्यासाठी शरीराची क्षमता वाढवतात आणि ते लक्ष्य साध्य करण्यासाठी निर्जीव वस्तू किंवा वातावरण सुधारण्यासाठी वापरले जातात.
साधनांचे भविष्य
तंत्रज्ञान जसजसे पुढे जाईल तसतसे साधनाची व्याख्या बदलू शकते. आम्ही अशी साधने पाहू शकतो जी यापुढे भौतिक वस्तू नाहीत, परंतु त्याऐवजी पर्यावरणीय किंवा वेगळ्या प्रकारे हाताळू शकतात. तथापि, साधनाचा मूळ अर्थ सारखाच राहील- लक्ष्य साध्य करण्याचे साधन किंवा वस्तू.
साधनांची उत्क्रांती: साध्या दगडांपासून जटिल तंत्रज्ञानापर्यंत
- निःसंशयपणे, पहिली साधने दगडापासून बनविली गेली होती.
- ही सुरुवातीची दगड-निर्मित साधने किमान 2.6 दशलक्ष वर्षांपूर्वी विकसित झाली.
- त्या काळात, दगडी हत्यारे प्रामुख्याने शिकार आणि जगण्यासाठी वापरली जात होती.
- सर्वात जुनी दगडाची साधने आफ्रिकेत सापडली आणि ती पॅलेओलिथिक कालखंडातील आहेत.
- या साधनांचा मुख्य उद्देश प्राण्यांच्या शवांचा कसाई करणे आणि वापरासाठी मांस तयार करणे हा होता.
- सुरुवातीची दगडी हत्यारे ही साधी, तीक्ष्ण धार असलेली फ्लेक्स होती जी वन्य प्राण्यांच्या शरीरातील कठीण कणीस कापून काढू शकत होती.
स्टोन टूल्सची उत्क्रांती
- मानव जसा उत्क्रांत होत गेला, तशीच त्यांची साधनेही विकसित होत गेली.
- शतकानुशतके, दगडी साधने अधिक अत्याधुनिक बनली आणि बांधकाम आणि कोरीव काम यासह विस्तृत कार्यांसाठी वापरली गेली.
- दगडी साधनांचे वास्तविक रूप उपलब्ध सामग्री आणि आवश्यक कार्य यावर अवलंबून बदलू शकतात.
- सर्वात मोठ्या प्रमाणावर ओळखल्या जाणार्‍या दगडी साधनांमध्ये हाताची कुऱ्हाडी, स्क्रॅपर्स आणि बाणांचा समावेश होता.
- शिकार, मासेमारी आणि अन्न तयार करण्यासाठी दगडांची साधने मानवाकडून मोठ्या प्रमाणावर वापरली जात होती.
नवीन तंत्रज्ञानाचा उदय
- धनुष्य आणि बाणाचा शोध हे शिकार तंत्रज्ञानात एक महत्त्वपूर्ण पाऊल होते.
- धनुष्य आणि बाण सुमारे 10,000 वर्षांपूर्वी दिसू लागल्याचे पुरातत्त्वीय शोध सूचित करतात.
- मेसोपोटेमियामध्ये त्याच काळात चाकाचा शोध लागला, ज्याने वाहतूक आणि बांधकामात क्रांती घडवून आणली.
- इ.स.पूर्व 1ल्या सहस्राब्दीच्या आसपास लोखंडी साधने विकसित झाली, ज्याने अनेक भागात दगडी अवजारांची जागा घेतली.
- अपहोल्स्ट्री रेग्युलेटरचा शोध कॉम्बेरेल्स, फ्रान्समध्ये झाला होता, ज्याचा वापर प्राण्यांच्या हाडे कोरण्यासाठी केला जात असे.
मानवी इतिहासातील साधनांचे महत्त्व
- मानवी उत्क्रांती आणि सभ्यतेच्या विकासामध्ये साधनांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली.
- साधने तयार करण्याची आणि वापरण्याची क्षमता मानवांना इतर प्रजातींपासून वेगळे करते.
- मानववंशशास्त्रज्ञ विविध प्रजातींमधील फरक ओळखण्यासाठी आणि त्यांचे सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक महत्त्व समजून घेण्यासाठी साधनांचा विस्तृत अभ्यास करतात.
- खणांमध्ये वेगळे करता येण्याजोग्या साधनांचा शोध असे सूचित करतो की होमिनिन सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिकदृष्ट्या एकमेकांपासून भिन्न होते.
- साधनांचा अभ्यास मानवी उत्क्रांतीच्या तारखा आणि इतर वानर प्रजातींपासून विचलित होण्याच्या तारखा देखील मागे ढकलतो.
- सर्वात जुनी साधने नाशवंत होती, ज्यात बदल न केलेल्या साहित्याचा समावेश होता, परंतु जसजसे तंत्रज्ञान विकसित होत गेले तसतशी साधने अधिक जटिल आणि विशिष्ट कलाकृती बनली.
साधने: विविध प्रकारांसाठी मार्गदर्शक
जेव्हा मूलभूत साधनांचा विचार केला जातो तेव्हा असे काही प्रकार आहेत जे प्रत्येक घरमालकाच्या गॅरेजमध्ये असले पाहिजेत. यात समाविष्ट:
- स्क्रूड्रिव्हर्स: हे स्क्रू सैल करण्यासाठी किंवा घट्ट करण्यासाठी वापरले जातात आणि स्क्रू हेड जुळण्यासाठी वेगवेगळ्या आकारात आणि आकारात येतात.
- हॅमर (वेगवेगळ्या प्रकारांचे येथे वर्णन केले आहे): हे नखे चालवण्यासाठी किंवा वस्तू तोडण्यासाठी वापरले जातात. हॅमरचे विविध प्रकार आहेत, ज्यात क्लॉ हॅमर, बॉल-पीन हॅमर आणि स्लेजहॅमर्स (आम्ही येथे सर्वोत्तम पुनरावलोकन केले आहे).
- Wrenches: हे बोल्ट आणि नट घट्ट करण्यासाठी किंवा सोडविण्यासाठी वापरले जातात. बोल्ट किंवा नटशी जुळण्यासाठी ते वेगवेगळ्या आकारात आणि आकारात येतात.
कटिंग टूल्स
कटिंग टूल्स कटिंगची पुनरावृत्ती प्रक्रिया तयार करण्यासाठी असतात आणि सामान्यतः DIY प्रकल्पांमध्ये वापरली जातात. कटिंग टूल्सच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- आरे: हे लाकूड, धातू आणि प्लास्टिक यांसारख्या विविध सामग्रीमधून कापण्यासाठी वापरले जातात. हाताची आरी, वर्तुळाकार आरी आणि जिगसॉ यासह विविध प्रकारचे करवत आहेत.
- ब्लेड: हे कागद, पुठ्ठा आणि फॅब्रिक यांसारख्या पातळ वस्तू कापण्यासाठी वापरले जातात. युटिलिटी ब्लेड्स, हॉबी चाकू आणि स्केलपल्ससह ब्लेडचे विविध प्रकार आहेत.
- कात्री: कागद, फॅब्रिक आणि तारा यांसारख्या वस्तू कापण्यासाठी याचा वापर केला जातो. नियमित कात्री, गुलाबी रंगाची कात्री आणि वायर कटरसह विविध प्रकारच्या कात्री आहेत.
गोंद आणि होल्डिंग साधने
गोंद आणि होल्डिंग टूल्स बनवण्याच्या प्रक्रियेदरम्यान सामग्री एकत्र ठेवण्यास मदत करतात. गोंद आणि होल्डिंग टूल्सच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- क्लॅम्प्स: गोंद कोरडे असताना हे साहित्य एकत्र ठेवण्यासाठी वापरले जातात. ठेवलेल्या सामग्रीशी जुळण्यासाठी ते वेगवेगळ्या आकारात आणि आकारात येतात.
- ग्लू गन: या सामग्रीला गरम गोंद देण्यासाठी वापरतात. वापरकर्त्याच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी ते वेगवेगळ्या आकारात आणि आकारात येतात.
- टेप: हे तात्पुरते साहित्य एकत्र ठेवण्यासाठी वापरले जाते. मास्किंग टेप, डक्ट टेप आणि इलेक्ट्रिकल टेपसह विविध प्रकारचे टेप आहेत.
विद्युत साधने
इलेक्ट्रिकल टूल्स इलेक्ट्रिकल कामाशी संबंधित कार्ये करण्यासाठी असतात. इलेक्ट्रिकल टूल्सच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- वायर स्ट्रिपर्स: हे वायर्सचे इन्सुलेशन काढण्यासाठी वापरले जातात. ते काढून टाकलेल्या वायरशी जुळण्यासाठी वेगवेगळ्या आकारात येतात.
- मल्टीमीटर: हे विद्युत गुणधर्म जसे की व्होल्टेज, करंट आणि रेझिस्टन्स मोजण्यासाठी वापरले जाते.
- पक्कड: हे तारा धरण्यासाठी आणि हाताळण्यासाठी वापरले जातात. सुई-नाक पक्कड, लाईनमॅनचे पक्कड आणि कर्ण पक्कड यासह विविध प्रकारचे पक्कड आहेत.
व्यावसायिक साधने
व्यावसायिक साधने हे त्यांच्यासाठी असतात जे व्यापारात काम करतात किंवा त्यांच्या नोकरीसाठी साधनांची आवश्यकता असते. व्यावसायिक साधनांच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- पॉवर टूल्स: ही अशी साधने आहेत जी वीज किंवा बॅटरीद्वारे चालविली जातात. त्यामध्ये ड्रिल, आरे, सँडर्स आणि बरेच काही समाविष्ट आहे.
- संच: हे साधनांचे संग्रह आहेत जे विशिष्ट नोकरी किंवा व्यापाराशी जुळण्यासाठी असतात. उदाहरणांमध्ये मेकॅनिकचे टूल सेट, इलेक्ट्रिशियनचे टूल सेट आणि प्लंबरचे टूल सेट यांचा समावेश होतो.
- बिट्स: हे पॉवर टूल्ससाठी संलग्नक आहेत जे काम करत असलेल्या सामग्रीशी जुळण्यासाठी असतात. उदाहरणांमध्ये ड्रिल बिट्स, स्क्रू ड्रायव्हर बिट्स आणि राउटर बिट्स समाविष्ट आहेत.
सुरक्षा साधने
सेफ्टी टूल्स हे टूल्स वापरताना वापरकर्त्याला हानीपासून वाचवण्यासाठी असतात. सुरक्षा साधनांच्या उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- हातमोजे: हे काप, खरचटणे आणि इतर जखमांपासून हातांचे संरक्षण करण्यासाठी वापरले जातात.
- सुरक्षितता चष्मा: हे उडणाऱ्या ढिगाऱ्यापासून किंवा इतर धोक्यांपासून डोळ्यांचे संरक्षण करण्यासाठी वापरले जातात.
- इअरप्लग्स: हे कानांना मोठ्या आवाजापासून वाचवण्यासाठी वापरले जातात ज्यामुळे नुकसान होऊ शकते.
तुमच्या DIY गृह प्रकल्पांसाठी आवश्यक साधने
जेव्हा घराभोवती DIY प्रकल्पांचा विचार केला जातो तेव्हा योग्य साधने असणे महत्त्वाचे असते. येथे काही हँड टूल्स आहेत जी कोणत्याही टूलबॉक्समध्ये मुख्य असतात:
- स्क्रू ड्रायव्हर्स (फिलिप्स आणि रॉबर्टसन): हे स्क्रू चालवण्यासाठी आणि फर्निचर दुरुस्त करण्यासाठी अत्यंत आवश्यक आहेत.
- पक्कड: हे नखे पकडण्यासाठी आणि ओढण्यासाठी किंवा लाकडाचे छोटे तुकडे काढण्यासाठी उपयोगी पडतात.
- हातोडा: नखे जोडण्यासाठी आणि काढण्यासाठी आणि वस्तू उचलण्यासाठी चांगला हातोडा महत्त्वाचा आहे.
- पाना: हे साधन बोल्ट आणि नट घट्ट आणि सैल करण्यासाठी वापरले जाते.
- प्राय बार आणि वेज: हे ब्लॉक्स किंवा लाकडाचे नाजूक तुकडे काढण्यासाठी उपयुक्त आहेत.
वीज साधने
हाताची साधने खूपच सुलभ असताना, उर्जा साधने तुमचे DIY प्रकल्प खूप सोपे आणि जलद बनवू शकतात. येथे काही पॉवर टूल्स आहेत जी तुम्ही तुमच्या टूलबॉक्समध्ये जोडण्याचा विचार करू शकता:
- ड्रिल: कोणत्याही बांधकाम प्रकल्पासाठी ही एक आवश्यक वस्तू आहे. हे आपल्याला विविध प्रकारचे छिद्रे बनविण्यास आणि सहजपणे स्क्रू स्थापित करण्यास अनुमती देते.
- गोलाकार करवत: हे साधन लाकडात सरळ कापण्यासाठी वापरले जाते आणि ते वापरण्यास अगदी सोपे आहे.
- जिगसॉ: हे साधन गोलाकार करवतसारखे आहे, परंतु ते तुम्हाला अधिक क्लिष्ट कट करण्यास अनुमती देते.
- बॅटरीवर चालणारे स्क्रू ड्रायव्हर: हे साधन रिचार्ज करण्यायोग्य बॅटरीवर चालते आणि स्क्रू जलद आणि सहज स्थापित करण्यासाठी उत्तम आहे.
सुरक्षा गियर
साधनांसह कार्य करणे धोकादायक असू शकते, म्हणून तयार असणे आणि योग्य सुरक्षा खबरदारी घेणे महत्वाचे आहे. येथे काही सुरक्षितता आयटम आहेत ज्या तुमच्याकडे नेहमी असाव्यात:
- सुरक्षितता चष्मा: हे तुमच्या डोळ्यांना उडणाऱ्या ढिगाऱ्यापासून आणि भुसापासून वाचवतील.
- हातमोजे: हे तुम्हाला साधने पकडण्यात मदत करतील आणि तुमचे हात कापून आणि खरचटण्यापासून वाचवतील.
- धूळ मास्क (येथे पुनरावलोकन केलेले सर्वोत्तम): हे तुम्हाला भूसा आणि इतर कण इनहेल करण्यापासून प्रतिबंधित करेल.
नोकरीसाठी योग्य साधने
जेव्हा DIY प्रकल्पांचा विचार केला जातो तेव्हा नोकरीसाठी योग्य साधने असणे महत्त्वाचे असते. आपल्या प्रकल्पांसाठी सर्वोत्तम साधने शोधण्यात मदत करण्यासाठी येथे काही टिपा आहेत:
- प्रकल्पाशी टूल जुळवा: तुमच्याकडे कामासाठी योग्य साधन असल्याची खात्री करा.
- लहान साधने जोडण्याचा विचार करा: काहीवेळा, लहान साधने तुम्हाला घट्ट कट किंवा घट्ट जागेत काम करण्यास अनुमती देतात.
- दर्जेदार साधनांमध्ये गुंतवणूक करा: स्वस्त साधने खरेदी करण्याचा मोह होत असला तरी, दर्जेदार साधनांमध्ये गुंतवणूक केल्याने चांगले काम होईल आणि निराशा कमी होईल.
- विविध प्रकारचे स्क्रू जाणून घ्या: फिलिप्स आणि रॉबर्टसन स्क्रू हे सर्वात सामान्य आहेत, परंतु विशिष्ट प्रकल्पांसाठी आवश्यक असलेले इतर अनेक प्रकार आहेत.
- योग्य ड्रायव्हिंग टूल वापरा: तुमच्याकडे स्क्रू ड्रायव्हिंगसाठी योग्य साधन असल्याची खात्री करा, मग ते स्क्रू ड्रायव्हर असो किंवा पॉवर ड्रिल.
- योग्य नखे वापरा: वेगवेगळ्या प्रकल्पांना वेगवेगळ्या प्रकारच्या नखांची आवश्यकता असते, त्यामुळे तुमच्याकडे तुमच्या प्रोजेक्टसाठी योग्य नखे असल्याची खात्री करा.
- योग्य स्क्रू वापरा: नखांप्रमाणेच, वेगवेगळ्या प्रकल्पांना वेगवेगळ्या प्रकारचे स्क्रू लागतात, त्यामुळे तुमच्याकडे तुमच्या प्रोजेक्टसाठी योग्य स्क्रू असल्याची खात्री करा.
निष्कर्ष
तर, साधने ही वस्तू आहेत जी आपण आपले जीवन सुलभ करण्यासाठी वापरतो. ते आपल्या दैनंदिन जीवनाचा एक भाग आहेत आणि आपण त्यांच्याशिवाय जगू शकत नाही.
चाकूंपासून ते स्क्रू ड्रायव्हर्सपर्यंत, आम्ही ते जवळजवळ प्रत्येक गोष्टीसाठी वापरतो. त्यामुळे मॅन्युअल वाचण्यास विसरू नका आणि ते योग्यरित्या वापरा जेणेकरून तुम्ही स्वतःला दुखवू नका. वाचल्याबद्दल धन्यवाद!
मी Joost Nusselder आहे, Tools Doctor चा संस्थापक, कंटेंट मार्केटर आणि वडील. मला नवीन उपकरणे वापरून पहायला आवडते, आणि माझ्या टीमसोबत मी 2016 पासून सखोल ब्लॉग लेख तयार करत आहे जेणेकरून एकनिष्ठ वाचकांना टूल्स आणि क्राफ्टिंग टिपांसह मदत होईल.
