Auro: O le ā Lenei Uamea Taua?

saunia e Joost Nusselder | Faʻafou ile:  Iuni 19, 2022
Ou te fiafia e fatu fua fua mea tumu i fautuaga mo laʻu au faitau, oe. Ou te le taliaina totogi lagolago, o loʻu manatu o laʻu lava ia, ae afai e te iloa aʻu fautuaga aoga ma e iʻu i le faʻatauina o se mea e te fiafia i ai e ala i se tasi o aʻu fesoʻotaʻiga, E mafai ona ou mauaina se komisi e aunoa ma se tau faʻaopoopo ia te oe. Aoao atili

O le auro o se elemene kemisi ma le faailoga Au (mai) ma le numera atomic 79. I lona tulaga mama, o se lanu samasama susulu, sinamu mumu, mafiafia, vaivai, malleable ma ductile uamea.

I le vailaʻau, o le auro o se uʻamea suiga ma se vaega 11 elemene. O se tasi lea o elemene kemikolo aupito itiiti, ma e mausali i lalo o tulaga masani.

O le mea lea o le uamea e masani ona tupu i fua elemene (native), pei o nuggets po o fatu, i papa, i totonu o veins ma i totonu o le aluvial deposits. E tupu i se fa'asologa o vaifofo mautu ma le ario elemene fa'ale-aganu'u (e pei o le electrum) ma fa'apipi'i fa'alenatura ma le 'apamemea ma le palladium.

O le a le auro

E le masani ai, e tupu i minerale e pei o faʻapotopotoga auro, e masani ona i ai le tellurium (telluride auro).

O le numera atomika auro o le 79 ua avea ai ma se tasi o elemene numera atomic maualuga e tupu faanatura i le atulaulau, ma e masani ona manatu na gaosia i le supernova nucleosynthesis e fatu ai le pefu na fausia ai le Solar System.

Ona o le lalolagi na liusuavai ina ua faatoa fausia, toetoe lava o auro uma o loo i ai i le lalolagi na goto i totonu o le paneta.

O le mea lea, o le tele o auro o loʻo i ai i aso nei i le eleele ma le ofu talaloa o le lalolagi e manatu na tuʻuina atu i le lalolagi mulimuli ane, e ala i aʻafiaga o le asteroid i le tuai o osofaʻiga mamafa, e tusa ma le 4 piliona tausaga talu ai.

O le auro e tetee atu i osofaʻiga a tagata taʻitoʻatasi, ae e mafai ona faʻamavaeina e le aqua regia ("vai tupu" [nitro-hydrochloric acid], e faʻaigoaina ona e faʻamavaeina "le tupu o metala").

O le paluga oona e mafua ai le fausia o se anion tetrachloride auro soluble. E fa'amuta fo'i fa'atasi auro i vaifofo alkaline o le cyanide, lea na fa'aaogaina i le eliina.

E solo i le mercury, e fai ai mea fa'afefiloi amalgam; e insoluble i le nitric acid, lea dissolves siliva ma uʻamea faavae, o se meatotino ua leva ona faʻaaogaina e faʻamaonia ai le i ai o le auro i mea, e mafua ai le suʻega o le acid.

O lenei uʻamea o se uʻamea taua ma sili ona sailia mo tupe siliva, teuga, ma isi faatufugaga talu mai le amataga o le talafaasolopito faamaumauina.

I aso ua tuanaʻi, o se tulaga auro sa masani ona faʻatinoina o se faiga faʻavae tau tupe i totonu ma le va o malo, ae o tupe auro na le toe faʻaaogaina e avea o se tupe faʻasalalau i le 1930s, ma o le tulaga auro o le lalolagi (silasila i le tusiga mo auiliiliga) na iu lava ina lafoaia mo se faiga tupe fiat ina ua mavae le 1976.

O le taua o le talafaasolopito o le auro na mauaa i lona tulaga masani, faigofie ona taulimaina ma minting, faʻafefeteina faigofie, leai se pala, lanu maʻoti, ma le le faʻaalia i isi elemene.

E tusa ma le 174,100 tone o auro na eliina i le talafaasolopito o tagata, e tusa ai ma le GFMS i le 2012. E tusa lea ma le 5.6 piliona troy aunese poʻo, i le tulaga o le voluma, e tusa ma le 9020 m3, poʻo se kupita 21 m i le itu.

O le taumafa a le lalolagi o auro fou na gaosia e tusa ma le 50% i teuga, 40% i tupe teufaafaigaluega, ma le 10% i alamanuia.

O le maualuga o le malleability o le auro, ductility, tetee atu i le pala ma le tele o isi vailaau, ma le conductivity o le eletise ua taitai atu ai i lona faaaogaina faifaipea i le corrosion fesootaiga eletise i ituaiga uma masini komepiuta (o lona faaaogaina autu alamanuia).

E fa'aaogaina fo'i le auro i le talipupuni infrared, gaosiga o tioata lanu, ma le la'au auro. O nisi o masima auro o loʻo faʻaaogaina pea e fai ma vailaʻau faʻamaʻi.

O aʻu o Joost Nusselder, o le na faavaeina le Tools Doctor, faʻatau oloa, ma tama. Ou te fiafia e faʻataʻitaʻi meafaigaluega fou, ma faʻatasi ai ma laʻu 'au sa ou fatuina ni tusiga blog loloto talu mai le 2016 e fesoasoani ai i le au faitau faamaoni i meafaigaluega & faʻamatalaga tufuga.