O le vai o se tulaga o mea e iloa e molelaʻau e latalata le tasi i le isi e fausia ai noataga le tumau (adhesion) ma fealuaʻi solo le tasi i le isi (fluidity). O vai e iai lona voluma ma'oti ma fa'atusa o se koneteina. E tele lava e maua i le natura.
Se'i o tatou va'ava'ai atili i nei mea ta'itasi.
I lenei tulaga o le a tatou aofia ai:
Faataitaiga o Suavai: E Sili Atu Na'o le Vai
A tatou talanoa e uiga i vai, tatou te faasino i se tulaga o mea. E le pei o solids, o loʻo i ai lona foliga ma le voluma, ma kasa, e faʻalautele e faʻatumu ai soʻo se koneteina, o le vai e iai lona voluma tumau ae e foliga o latou atigipusa. O nisi o meatotino o vai e aofia ai:
- Toeititi lava le mafai ona fa'apipi'i: O vai e iai lona voluma tumau, o lona uiga e faigata ona fa'apipi'i. E mafua ona o le mea moni o molelaʻau i totonu o se vai e vavalalata faʻatasi ma e itiiti le saolotoga e feoai ai.
- Density: O vai e faʻaalia i lo latou mamafa, o le mamafa i le iunite voluma. O le mamafa o le vai e a'afia i le vevela ma le mamafa, ae mo se ituaiga o mea, e tumau pea le mamafa.
- Fesoʻotaʻiga ma le faʻapipiʻi: O vai e iai le meatotino o le faʻatasi, o lona uiga o molelaʻau e tosina atu le tasi i le isi. E iai fo'i a latou meatotino o le pipi'i, o lona uiga e tosina atu i luga o se malo.
- Viscosity: E iai le malosi o le vai e tafe, lea e taʻua o le viscosity. O lenei meatotino e aʻafia i le vevela ma le vailaʻau faʻapitoa o le vai.
Faataitaiga o Suavai
A tatou mafaufau i vai, o le mea muamua lava e sau i lou mafaufau e masani lava o le vai. Ae ui i lea, e tele isi faʻataʻitaʻiga o vai, e aofia ai:
- Suau'u fuala'au: O le suauu kuka masani lea e le fa'afefiloi ma le vai, o lona uiga e le fa'afefiloi ma le vai.
- Ava: O le vai masani lea e fefiloi ma le vai, o lona uiga e fefiloi ma le vai.
- Mercury: Ole elemene u'amea lea e sua ile vevela ole potu. O lo'o fa'aalia i lona mafiafia ma e masani ona fa'aogaina i fuamoa.
- Rubidium: O le isi elemene uʻamea lea e sua i le maualuga o le vevela.
- Vailaau Mata'utia: E tele vaila'au o lo'o iai ile vai, e aofia ai ma nisi o lo'o tele i o tatou olaga i aso uma, e pei o penisini ma mea fa'amamā.
Suavai ma a latou Meatotino
O mea totino o vai e mafai ona o'o atu ai i ni mea mata'ina. Faataitaiga:
- Suavai e mafai ona suia foliga: E le pei o malo, e iai lona foliga tumau, o vai e mafai ona foliga o latou atigipusa. O lenei meatotino e mafua ona o le mea moni o molelaʻau i totonu o se vai e fai si saoloto e feoai solo.
- Suavai fa'atumu atigipusa: E ui lava e le fa'alautele le vai e fa'atumu ai se atigipusa e pei o kasa, e fa'atumuina le atigipusa o lo'o i ai.
- Suavai e taape i luga o luga: A tuʻu se vai i luga o se mea, o le a taʻape seia oʻo i se tulaga o le paleni. E mafua ona o uiga o le faʻatasi ma le pipii.
O le a le mea e tulaga ese ai le vai?
O sua ose tulaga mata'ina o mea e iai mea totino e fa'aeseese ai mai mea malō ma kasa. O nisi nei o mea taua o le suavai:
- Volume: O vai e iai lona voluma ma'oti, o lona uiga latou te fa'aogaina se aofa'iga patino o avanoa.
- Fa'atusa: O vai e foliga mai o latou atigipusa ona o le le paleni o malosiaga i le va o latou vaega.
- Malosi fa'atasi: O molela'au o lo'o i totonu o le sua e tosina atu le tasi i le isi, ma mafua ai le vevesi i luga ma le malosi e fa'atupu ai ni matau'a.
- Viscosity: O vai e iai le fua o lo latou tete'e i le tafe, lea e mafai ona eseese tele e faalagolago i le ituaiga vai. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le vai e maualalo le viscosity, aʻo le meli e maualuga lona viscosity.
- Tete'e i luga: O vai e iai lona meatotino e ta'ua o le fa'amata'u, o le fa'ai'uga lea o le felagolagoma'i i le va o vaega i luga o le vai. O lenei meatotino e taua tele i le tele o gaioiga, e pei o le gaioiga o le capillary.
- Evaporation: E mafai ona suia vai i se vaega o le kesi e ala i se faagasologa e taʻua o le evaporation, lea e manaʻomia ai le malosi e motusia ai sootaga i le va o vaega.
O le Eseesega i le va o Suavai ma Malosi
E ui o le vai ma le solids o loʻo taʻua uma o vaega faʻapipiʻi o mea, e iai eseesega i le va o le lua:
- Fa'atusa: O mea malō e iai lona foliga tumau, a'o vai e fa'atusa i latou koneteina.
- Partikeli: O vaega o lo'o i totonu o se malo e fa'atulagaina i se mamanu mautu, ae o vaega i totonu o se vai e saoloto e fealua'i solo le tasi i le isi.
- Volume: E iai le voluma tumau a le vai, ae e mafai ona suia foliga.
- Feso'ota'iga: E sili atu le malosi o 'au fa'atasi i mea malō nai lo vai, e fa'atupuina ai le fa'aoso maualuga.
Le Taua o le Malamalama i Meatotino Suavai
O le malamalama i meatotino o vai e taua tele i le tele o vaega, e aofia ai:
- Chemistry: O le iloaina o uiga o vai e mana'omia e fa'amatala ai le amio a mea fa'afefiloi ma fua ai o latou suiga fa'aletino ma kemisi.
- Physics: O le suʻesuʻeina o vai e taua tele i le malamalama i le amio a le sua, lea e taua i le tele o vaega o le fisiki.
- Fa'asaienisi o le lalolagi: O meatotino o vai e taua tele i le malamalama i le amio a le vai i luga o le fogaeleele, e aofia ai lona sao i le taamilosaga o le vai ma lona aafiaga i le siosiomaga.
Fuaina o Meatotino Suavai
E tele auala e fuaina ai meatotino o vai, e aofia ai:
- Viscosity: O le tetee i le tafe e mafai ona fuaina e faʻaaoga ai se viscometer.
- Fa'amata'u i luga: E mafai ona fuaina le fa'aogaina o le vai i le fa'aogaina o le tensiometer.
- Malosi: E mafai ona fua le mamafa ile iunite voluma ole sua ile fa'aogaina ole hydrometer.
- Mea e pupuna ai: O le vevela lea e suia ai le sua i se vaega o le kesi e mafai ona fuaina e ala i le fuaina o le vevela.
Le Lumanai ole Su'esu'ega Suavai
O loʻo iai pea le tele o mea e aʻoaʻoina e uiga i vai, ma o loʻo faʻaauau pea suʻesuʻega i lenei vaega. O nisi o vaega autu o le taulaiga e aofia ai:
- Suavai lavelave: Sua e sili atu ona lavelave le fausaga nai lo vai faigofie, e pei o polymers ma tioata vai.
- Suavai maualuga: Suavai e o'o i le mamafa, e pei o mea e maua i totonu o le Lalolagi.
- Suavai vevela: Suavai e faʻavevela i le vevela maualuga, e pei o mea e faʻaaogaina i galuega faʻapisinisi.
Setete Suia: O se Mataupu o Vaega
O le liusuavai o le suiga lea mai le vaega malo i le vai. O nisi nei o mea e teu i lou mafaufau:
- Pe a vevela se malo, ona amata loa lea ona tetete vave ma vave ona mole.
- I se taimi patino, e lava le malosi o molelaʻau e malepe ai mai o latou tulaga mautu ma amata ona feʻaveaʻi solo.
- O le taimi lea e amata ai ona liusuavai le malo ma avea ma vai.
Mai le Sua i le Malosi: Aisa
O le fa'alili o le fa'afeagai o le liusuavai. O le suiga mai le vaega vai i le vaega malo. O nisi nei o mea e teu i lou mafaufau:
- Pe a mālūlū se vai, ona amata loa lea ona gaoioi lemu ma faagesegese ona mole.
- I se taimi patino, e le lava le malosi o molelaʻau e feoai solo ai ma amata ona nofo i tulaga mautu.
- O le taimi lea e amata ai ona malo le vai ma avea ma malo.
Mai le Sua i le Kasa: Fa'asao
O le fa'asao o le suiga mai le vaega vai i le vaega o le kesi. O nisi nei o mea e teu i lou mafaufau:
- Pe a faʻavevela se vai, e amata ona faʻavavevave ma televave ona mole.
- I se taimi patino, e lava le malosi o molelaʻau e taʻe ese ai mai luga ole vai ma avea ma kesi.
- O le taimi lea e amata ai ona sua le vai ma avea ma kesi.
Mai le Kasa i le Sua: Condensation
Condensation o le fa'afeagai o le fa'asao. O le suiga mai le vaega kesi i le vaega vai. O nisi nei o mea e teu i lou mafaufau:
- A maalili se kesi, ona amata loa lea ona gaoioi lemu ma lemu ona mole.
- I se taimi patino, e le lava le malosi o molelaʻau e nonofo faʻatasi ma amata ona fausia se vai.
- O le taimi lea e amata ai ona fa'afefete le kesi ma avea ma vai.
O le suia o tulaga o mataupu o se faagasologa mataʻina lea e tupu i o tatou tafatafa. Pe o le aisa liusuavai i lau vaiinu po o le ausa e alu aʻe mai lau kofe i le taeao, o le malamalama i vaega o mea e mafai ona fesoasoani ia i tatou e talisapaia le lalolagi i se auala fou.
Natura Pi'ipi'i o le Vai: Fa'atasi ma Pi'imau
O le felagolagoma'i ma le fa'apipi'i e feso'ota'i ma le malosi o le vai. O le tete'e o luga o le malosi lea e fa'atupu ai le va'aiga o le vai ma fa'atupu ai se foliga e fa'aitiitia ai le va'aiga. O le felagolagoma'i e nafa ma le malosi o le vai, ae o le pipii e mafai ai ona pipii le vai i isi mea.
Fa'ata'ita'iga o le Feso'ota'i ma le Fa'atasiga i Fa'atinoga
O nisi nei o faʻataʻitaʻiga o le felagolagomaʻi ma le pipii i le olaga i aso faisoo:
- O se matāua vai i luga o se mea iila e foliga mai e toetoe a lapotopoto ona o le felagolagomai malosi i le va o mole mole vai.
- O le vai i totonu o se atigipusa e mafai ona susu ai le fagu ona o le pipii.
- O le gaioiga o le capillary, lea e mafai ai ona alu le vai i totonu o paipa vaapiapi, o se taunuuga o le pipii ma le pipii.
- O le meniscus, o le pito pi'opi'o o se vai i totonu o se atigipusa, e mafua mai i le paleni i le va o le malosi fa'atasi ma le pipii.
O A'afiaga o le Feso'ota'i ma le Pi'imau
Ole malosi ole malosi fa'atasi ma fa'apipi'i e fa'alagolago ile ituaiga vai ma le pito e fa'afeso'ota'i ai. O nisi nei o a'afiaga o le fa'atasi ma le pipi'i:
- E oso a'e le vai i luga o se mea ua vali ona o le malosi fa'atasi i le va o mole mole vai e sili atu nai lo le malosi fa'apipi'i i le va o le vai ma le ga'o.
- O le vali e masani ona mafolafola i luga o se mata tioata ona o le malosi o le pipii i le va o le vali ma le tioata e sili atu nai lo le malosi fa'atasi i le va o mole mole vali.
- O le Mercury e fausia ai se meniscus concave i totonu o se paipa tioata vaapiapi aua o le malosi faʻapipiʻi i le va o le mercury ma le tioata e sili atu nai lo le malosi faʻatasi i le va o mole mole mercury.
- O fasimoli fa'ali'i e matele ina fai ni polo ona o le paleni i le va o le malosi fa'atasi ma le pipii.
O le felagolagoma'i ma le pipi'i o ni mea fa'afiafia o vai e mafai ai ona fa'atupu foliga eseese ma fegalegaleai ma isi mea. O le malamalama i nei meatotino e mafai ona fesoasoani ia i tatou e sefe ai le vai ma faʻaoga lelei i o tatou olaga i aso faisoo.
Le Pisinisi Pipi o le Viscosity
Viscosity o se faaupuga e faʻaaogaina i le fisiki ma le kemisi faʻaletino e faʻamatala ai le tetee o se vai e tafe. O se fua lea o le fete'ena'iga i totonu o le sua ma e a'afia i mea e pei o le vevela, mamafa, ma le lapo'a ma foliga o molela'au e fai a'e ai le sua.
E fa'afefea ona fuaina le Viscosity?
O le viscosity e masani lava ona fuaina i se masini e taʻua o le viscometer, lea e fua ai le taimi e alu ai se vai e tafe i totonu o se paipa vaapiapi poʻo se alavai. O le viscosity o se vai e fa'aalia i iunite o le poise po'o le centipoise, faatasi ai ma le tasi poise tutusa ma le tasi dyne-lua i le sikuea senitimita.
O a nisi o faʻafitauli e fesoʻotaʻi ma le Viscosity?
E ui o le viscosity o se meatotino taua o vai, e mafai foi ona mafua ai faʻafitauli i nisi tulaga. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le maualuga o le viscosity e mafai ona faigata ai ona pamu vai e ala i paipa, ae o le maualalo o le viscosity e mafai ona oʻo atu ai i le leaka ma isi faʻafitauli.
Punaoa mo nisi Talanoaga
Afai e te mana'o e a'oa'o atili e uiga i le viscosity ma lona sao i le amio a vai, e tele punaoa o lo'o maua i luga o le initaneti ma lolomi. O nisi o punaoa aoga o faʻamatalaga e aofia ai:
- Tusi a'oa'oga ile kemisi fa'aletino ma mea fa'a'oto'oto ole fisiki
- Tusitala fa'asaienisi e pei ole Physical Review Letters ma Journal of Chemical Physics
- Fonotaga i luga ole laiga ma laupapa talanoaga mo saienitisi ma tagata suʻesuʻe
- Upega tafaʻilagi ma blogs faʻapitoa mo suʻesuʻega o vai ma a latou meatotino
Fa'asao: O le Saienisi i tua o le Suavai i le Suiga Ausa
O le fa'asao o le fa'agasologa lea e suia ai le vai i se tulaga kasa. E tupu pe a maua e molelaula i totonu o se vai le lava malosi o le kinetic e sola ese ai mai malosiaga o loʻo taofia faʻatasi ai. O le malosi e manaʻomia mo lenei faiga e taʻua o le vevela, ma e mafai ona tuʻuina atu i foliga o le susulu o le la, kuka, poʻo soʻo se isi mea e maua ai le vevela. A fa'avela le vai, e televave le gaioi o ona mole, ma fa'atupula'ia avanoa e lava le malosi e sola ese ai mai le vaega vai.
Le Matafaioi o le vevela ma le mamafa
O le vevela ma le mamafa o le nofoaga lata ane e iai sona sao taua i le fa'agasologa o le fa'asao. A maualuga le vevela, o molelaʻau i totonu o le vai e sili atu le malosi o le kinetic, ma o le a sili atu ona faigofie mo i latou ona sosola ese mai le vai. I le isi itu, pe a maualalo le mamafa, o molelaʻau e tele avanoa e fealuaʻi ai, ma faigofie ai ona latou sosola ese mai le vai.
Fa'asao vs
E masani ona fenumia'i le fa'asa ma le fa'asa, ae e le tutusa. O le ausa o le faagasologa lea e liua ai se vai i se kesi, ma e mafai ona tupu i soo se vevela. O le fa'asao, i le isi itu, e na'o le pito i luga o le vai ma e na'o le taimi lava e i lalo ifo o le vaipuna.
Evaporation i Siosiomaga Eseese
E mafai ona tupu le fa'asao i so'o se si'osi'omaga, ae sili atu ona vave tupu i si'osi'omaga mafanafana ma mago. O nisi nei o fa'ata'ita'iga fa'apitoa:
- E sili atu ona vave le fa'asao i tau vevela ma matutu nai lo tau malulu ma susū.
- E sili atu ona vave le fa'asao i nofoaga maualuluga ona e maualalo le mamafa o le ea.
- E sili atu le vave o le fa'asao i nofoaga e lautele le tufatufaina o le okesene i le ea.
- E vave tele le fa'asao i nofoaga paolo ona e itiiti le susulu o le la e fa'avevela ai le vai.
Condensation ma le Taamilosaga o le Suavai
Pe a mālūlū ifo ausa vai i le atemosifia, e iu lava ina toe liliu i se vai e ala i se faiga e taʻua o le condensation. E mafai ona toe pa'u le vai lea i le fogāeleele e pei o timuga, ma fa'amae'a ai le taamilosaga o le vai.
Le Saienisi i Tua o Volatility o Suavai
Volatility o le uiga o se mea e faʻafefe pe faʻafefe. E feso'ota'i vavalalata ma le mamafa o le ausa o se vai, o le fua lea o le fa'aoso o le mea e alu i le vaega o le kesi. E fa'alagolago le fe'avea'i o se vai i le tele o mea, e aofia ai le lapo'a ma foliga o ona mole ta'itasi, le malosi o le so'otaga i le va o atoms po'o ni vaega, ma le malosi e mana'omia e motusia ai na fusi ma fa'atagaina le mea e suia mai se vai. i se kesi.
Le Taua o le Ausa Ota
O le mamafa o le ausa o le fua lea o le fua faatatau o le fealua'i o se vai. O le mamafa lea e faia e le ausa o se mea i totonu o se atigipusa tapuni i se vevela. O le maualuga o le mamafa o le ausa, o le sili atu foi lea o le fesuisuiai o le vai. O lenei meatotino e taua tele i le fuafuaina o le mea e faʻafefe ai se vai, faʻapea foʻi ma lona faʻaalia e faʻafefe.
Mumu ma Volatility
O le mu o se mea e feso'ota'i vavalalata ma lona fe'avea'i. O vai fe'avea'i o lo'o maualalo le 'emo, o le vevela lea e maua ai e le sua le ausa e fa'atupu ai se fa'afefiloi e mu ma le ea, e manatu e matua mu. O le mea lea e taua ai le taulimaina ma le faʻaeteete o vai faʻafefe ma e tusa ai ma tulafono faatonutonu mo le saogalemu.
Le Fa'aaogāga Fa'apisinisi o Suavai Volatile
E masani ona faʻaaogaina vai faʻafefe i faiga faʻapisinisi, e pei o:
- Solvents: faʻaaogaina e faʻamavae ai isi mea i le gaosiga o oloa eseese.
- Suauʻu: faʻaaogaina e fai ma puna o le malosi i afi ma isi masini.
- Mea fa'amama: fa'aoga e fa'amama ma fa'ama'i fa'ama'i i luga ole la'asaga eseese.
I le faaiuga, o le faʻafefe o vai o se faʻalavelave lavelave e faʻalagolago i le tele o mea, e aofia ai meatotino o mole taʻitasi, le vevela, ma le i ai o isi mea. O le malamalama i le saienisi i tua o le faʻafefe e taua i le tele o alamanuia, mai le gaosiga i le gaosiga o le malosi.
iʻuga
O lea la, o le mea lena o le vai. O le sua o se tulaga o mea e le pei o ma'a'a, e fa'ailoa mai i se voluma tumau ma se foliga sua, ma e aofia ai toetoe lava o mea uma tatou te va'aia i o tatou tafatafa i aso uma.
E le mafai ona e malamalama lelei i vai e aunoa ma le malamalama i mea totino o le felagolagoma'i ma le pipii, ma e le mafai ona e malamalama lelei ia i latou e aunoa ma le malamalama i molelaula ma atoms. O lea, ou te faʻamoemoe o lenei taʻiala ua tuʻuina atu ia te oe se malamalamaga sili atu i le mea o le vai.
O aʻu o Joost Nusselder, o le na faavaeina le Tools Doctor, faʻatau oloa, ma tama. Ou te fiafia e faʻataʻitaʻi meafaigaluega fou, ma faʻatasi ai ma laʻu 'au sa ou fatuina ni tusiga blog loloto talu mai le 2016 e fesoasoani ai i le au faitau faamaoni i meafaigaluega & faʻamatalaga tufuga.