Omi jẹ ipo ti ọrọ ti o ni ijuwe nipasẹ awọn ohun elo ti o sunmọ ara wọn to lati ṣe awọn ifunmọ igba diẹ (adhesion) ati gbigbe ni ayika ara wọn (omi). Awọn olomi ni iwọn didun kan pato ati mu apẹrẹ ti eiyan kan. Wọn ti wa ni okeene ri ninu iseda.
Jẹ ki a wo ọkọọkan awọn wọnyi ni awọn alaye diẹ sii.
Ninu ifiweranṣẹ yii a yoo bo:
Awọn apẹẹrẹ ti Olomi: Diẹ sii Ju Omi Lasan
Nigba ti a ba sọrọ nipa awọn olomi, a n tọka si ipo ọrọ kan. Ko dabi awọn ipilẹ, ti o ni apẹrẹ ti o wa titi ati iwọn didun, ati awọn gaasi, ti o gbooro lati kun ohun elo eyikeyi, awọn olomi ni iwọn didun ti o wa titi ṣugbọn mu apẹrẹ ti apoti wọn. Diẹ ninu awọn ohun-ini ti awọn olomi pẹlu:
- O fẹrẹ jẹ incompressible: Awọn olomi ni iwọn didun ti o wa titi, eyiti o tumọ si pe wọn nira lati funmorawon. Eyi jẹ nitori otitọ pe awọn ohun elo ti o wa ninu omi kan wa nitosi papọ ati pe wọn ni ominira diẹ ti gbigbe.
- Iwuwo: Awọn olomi jẹ afihan nipasẹ iwuwo wọn, eyiti o jẹ iwọn fun iwọn ẹyọkan. Iwuwo ti omi kan ni ipa nipasẹ iwọn otutu ati titẹ, ṣugbọn fun iru nkan kan, iwuwo naa wa nigbagbogbo.
- Iṣọkan ati Adhesion: Awọn olomi ni ohun-ini ti iṣọkan, eyi ti o tumọ si pe awọn ohun elo naa ni ifojusi si ara wọn. Wọn tun ni ohun-ini ti adhesion, eyi ti o tumọ si pe wọn ni ifamọra si oju ilẹ ti o lagbara.
- Viscosity: Awọn olomi ni awọn resistance kan si sisan, eyiti a mọ ni iki. Ohun-ini yii ni ipa nipasẹ iwọn otutu ati akopọ kemikali ti omi.
Awọn apẹẹrẹ ti Olomi
Nigbati a ba ronu nipa awọn olomi, ohun akọkọ ti o wa si ọkan ni igbagbogbo omi. Sibẹsibẹ, ọpọlọpọ awọn apẹẹrẹ miiran ti awọn olomi lo wa, pẹlu:
- Epo Ewebe: Eyi jẹ epo sise ti o wọpọ ti ko ṣe alaiṣe pẹlu omi, itumo ko dapọ mọ omi.
- Oti: Eyi jẹ omi ti o wọpọ ti o jẹ alaiṣe pẹlu omi, afipamo pe o dapọ mọ omi.
- Makiuri: Eyi jẹ eroja onirin ti o jẹ omi ni iwọn otutu yara. O jẹ ifihan nipasẹ iwuwo giga rẹ ati pe a lo nigbagbogbo ni awọn iwọn otutu.
- Rubidium: Eyi jẹ ohun elo onirin miiran ti o jẹ omi ni awọn iwọn otutu ti o ga.
- Awọn kemikali: Ọpọlọpọ awọn kemikali wa ti o wa ni irisi omi, pẹlu diẹ ninu awọn ti o lọpọlọpọ ni awọn igbesi aye ojoojumọ wa, gẹgẹbi petirolu ati awọn ọja mimọ.
Olomi ati Wọn Properties
Awọn ohun-ini ti awọn olomi le ja si diẹ ninu awọn iyalẹnu iyalẹnu. Fun apere:
- Awọn olomi le yi apẹrẹ pada: Ko dabi awọn ipilẹ, ti o ni apẹrẹ ti o wa titi, awọn olomi le gba apẹrẹ ti eiyan wọn. Ohun-ini yii jẹ nitori otitọ pe awọn ohun elo ti o wa ninu omi kan ni ominira lati gbe ni ayika.
- Awọn olomi kun awọn apoti: Botilẹjẹpe awọn olomi ko gbooro lati kun eiyan bi awọn gaasi, wọn kun apoti ti wọn wa ninu. Eyi jẹ nitori awọn olomi ni iwọn didun ti o wa titi.
- Awọn olomi tuka lori awọn oju-ọti: Nigbati a ba gbe omi kan si oju, yoo tuka titi ti o fi de ipo iwọntunwọnsi. Eyi jẹ nitori awọn ohun-ini ti isomọ ati adhesion.
Kini Ṣe Awọn Olomi Ṣe Iyatọ?
Awọn olomi jẹ ipo ti o fanimọra ti ọrọ ti o ni awọn ohun-ini ti o ṣe iyatọ wọn lati awọn oke ati awọn gaasi. Eyi ni diẹ ninu awọn ohun-ini pataki ti awọn olomi:
- Iwọn didun: Awọn olomi ni iwọn didun kan pato, afipamo pe wọn gba iye aaye kan pato.
- Apẹrẹ: Awọn olomi gba apẹrẹ ti eiyan wọn nitori awọn ipa ti ko ni iwọn laarin awọn patikulu wọn.
- Awọn ipa iṣọpọ: Awọn ohun elo inu omi kan ni ifamọra si ara wọn, ti o mu ki ẹdọfu dada ati agbara lati dagba silẹ.
- Viscosity: Awọn olomi ni iwọn ti resistance wọn si sisan, eyiti o le yatọ pupọ da lori iru omi bibajẹ. Fun apẹẹrẹ, omi ni iki kekere, lakoko ti oyin ni iki giga.
- Idoju oju: Awọn olomi ni ohun-ini kan ti a npe ni ẹdọfu oju, eyiti o jẹ abajade ti awọn ipa iṣọpọ laarin awọn patikulu ni oju omi. Ohun-ini yii jẹ pataki ni ọpọlọpọ awọn ilana, gẹgẹbi iṣe capillary.
- Evaporation: Awọn olomi le yipada si ipele gaasi nipasẹ ilana ti a npe ni evaporation, eyiti o nilo agbara lati fọ awọn ifunmọ laarin awọn patikulu.
Awọn Iyatọ Laarin Awọn Omi-omi ati Awọn Rili
Lakoko ti awọn olomi ati awọn ipilẹ mejeeji ni a gbero ni awọn ipele isunmọ ti ọrọ, awọn iyatọ pato wa laarin awọn meji:
- Apẹrẹ: Awọn rigidi ni apẹrẹ ti o wa titi, lakoko ti awọn olomi gba apẹrẹ ti eiyan wọn.
- Awọn patikulu: Awọn patikulu ti o wa ni ipilẹ ti o lagbara ti wa ni idayatọ ni ilana ti o wa titi, lakoko ti awọn patikulu inu omi kan ni ominira lati gbe ni ayika ara wọn.
- Iwọn didun: Awọn ohun mimu ni iwọn didun ti o wa titi, lakoko ti awọn olomi ni iwọn didun pato ṣugbọn o le yi apẹrẹ pada.
- Iṣọkan: Awọn ipa iṣọpọ ni okun sii ju awọn olomi lọ, ti o mu ki ẹdọfu oju ti o ga julọ.
Pataki Oye Awọn ohun-ini Liquid
Loye awọn ohun-ini ti awọn olomi jẹ pataki ni ọpọlọpọ awọn agbegbe, pẹlu:
- Kemistri: Mimọ awọn ohun-ini ti awọn olomi ni a nilo lati ṣe apejuwe ihuwasi ti awọn agbo ogun ati lati wiwọn awọn iyipada ti ara ati kemikali.
- Fisiksi: Iwadi awọn olomi jẹ pataki ni oye ihuwasi ti awọn olomi, eyiti o jẹ bọtini ni ọpọlọpọ awọn agbegbe ti fisiksi.
- Imọ-jinlẹ Aye: Awọn ohun-ini ti awọn olomi ṣe pataki ni agbọye ihuwasi ti omi lori Earth, pẹlu ipa rẹ ninu iyipo omi ati ipa rẹ lori agbegbe.
Idiwọn Awọn ohun-ini Liquid
Awọn ọna pupọ lo wa lati wiwọn awọn ohun-ini ti awọn olomi, pẹlu:
- Viscosity: Awọn resistance si sisan le ti wa ni won nipa lilo a viscometer.
- Idoju oju: Ẹdọfu dada ti omi le ṣe wọn ni lilo tensiometer kan.
- iwuwo: Ibi-iwọn fun iwọn ẹyọkan ti omi kan le ṣe iwọn lilo hydrometer kan.
- Ojutu farabale: Iwọn otutu ti omi yoo yipada si ipele gaasi ni a le wọn nipa lilo thermometer kan.
Ojo iwaju ti Iwadi Liquid
Pupọ tun wa lati kọ ẹkọ nipa awọn olomi, ati pe iwadii ni agbegbe yii n tẹsiwaju. Diẹ ninu awọn agbegbe pataki ti idojukọ pẹlu:
- Awọn olomi eka: Awọn olomi ti o ni eto eka diẹ sii ju awọn olomi ti o rọrun, gẹgẹbi awọn polima ati awọn kirisita olomi.
- Awọn olomi ti o ga-giga: Awọn olomi ti o wa labẹ awọn igara giga, gẹgẹbi awọn ti a rii ni jinlẹ laarin Earth.
- Awọn olomi gbigbona: Awọn olomi ti o gbona si awọn iwọn otutu giga, gẹgẹbi awọn ti a lo ninu awọn ilana ile-iṣẹ.
Iyipada Awọn ipinlẹ: Ọrọ ti Awọn ipele
Yiyọ jẹ iyipada lati ipele ti o lagbara si ipele omi. Eyi ni diẹ ninu awọn nkan lati tọju si ọkan:
- Nigbati ohun elo ti o lagbara ba gbona, awọn ohun elo rẹ bẹrẹ lati gbọn ni iyara ati yiyara.
- Ni aaye kan, awọn moleku naa ni agbara ti o to lati ya kuro ni awọn ipo ti o wa titi ati bẹrẹ lati lọ ni ayika.
- Eyi ni nigbati ri to bẹrẹ lati yo ti o si di omi.
Lati Liquid si Ri to: Didi
Didi ni idakeji ti yo. O jẹ iyipada lati ipele omi si ipele ti o lagbara. Eyi ni diẹ ninu awọn nkan lati tọju si ọkan:
- Nigbati omi kan ba tutu, awọn ohun elo rẹ bẹrẹ lati lọra ati losokepupo.
- Ni aaye kan, awọn moleku padanu agbara to lati gbe ni ayika ati bẹrẹ lati yanju si awọn ipo ti o wa titi.
- Eyi ni nigbati omi ba bẹrẹ lati di ti o si di ohun ti o lagbara.
Lati Liquid si Gaasi: Evaporation
Evaporation jẹ iyipada lati ipele omi si ipele gaasi. Eyi ni diẹ ninu awọn nkan lati tọju si ọkan:
- Nigbati omi kan ba gbona, awọn ohun elo rẹ bẹrẹ lati lọ ni iyara ati yiyara.
- Ni aaye kan, awọn moleku naa ni agbara ti o to lati ya kuro ni oju omi ati ki o di gaasi.
- Eyi ni nigbati omi ba bẹrẹ lati yọ kuro ti o si di gaasi.
Lati Gaasi si Liquid: Condensation
Condensation jẹ idakeji ti evaporation. O jẹ iyipada lati ipele gaasi si ipele omi. Eyi ni diẹ ninu awọn nkan lati tọju si ọkan:
- Nigbati gaasi kan ba tutu, awọn ohun elo rẹ bẹrẹ lati lọra ati losokepupo.
- Ni aaye kan, awọn moleku padanu agbara ti o to lati duro papọ ati bẹrẹ lati dagba omi kan.
- Eyi ni nigbati gaasi bẹrẹ lati di di olomi.
Yiyipada awọn ipo ti ọrọ naa jẹ ilana iyalẹnu ti o ṣẹlẹ ni ayika wa. Boya yinyin yo ninu ohun mimu rẹ tabi ategun ti o dide lati kọfi owurọ rẹ, agbọye awọn ipele ti ọrọ le ṣe iranlọwọ fun wa ni riri agbaye ni ọna tuntun.
Iseda Alalepo Omi: Iṣọkan ati Adhesion
Iṣọkan ati ifaramọ jẹ ibatan si ẹdọfu oju ti awọn olomi. Ẹdọfu oju ni agbara ti o fa oju omi lati ṣe adehun ati ṣe apẹrẹ ti o dinku agbegbe oju. Iṣọkan jẹ iduro fun ẹdọfu dada ti omi, lakoko ti adhesion ngbanilaaye omi lati faramọ awọn ipele miiran.
Awọn apẹẹrẹ ti Iṣọkan ati Adhesion ni Iṣe
Eyi ni diẹ ninu awọn apẹẹrẹ ti isokan ati ifaramọ ni igbesi aye ojoojumọ:
- Isọ omi kan lori ilẹ didan n ṣe apẹrẹ ti iyipo ti o fẹrẹẹ nitori awọn ipa iṣọpọ laarin awọn ohun elo omi.
- Omi ti o wa ninu apo kan le fa ki apo naa di tutu nitori ifaramọ.
- Iṣe capillary, eyiti ngbanilaaye omi lati gbe nipasẹ awọn tubes dín, jẹ abajade ti iṣọkan mejeeji ati ifaramọ.
- Meniscus, oju ti o tẹ ti omi ti o wa ninu apo kan, jẹ idi nipasẹ iwọntunwọnsi laarin awọn ipapọpọ ati awọn alamọmọ.
Awọn ipa ti Iṣọkan ati Adhesion
Agbara ti iṣọkan ati awọn ipa ifaramọ da lori iru omi ati oju ti o wa ni olubasọrọ pẹlu. Eyi ni diẹ ninu awọn ipa ti isokan ati ifaramọ:
- Awọn ilẹkẹ omi soke lori ilẹ ti a fi epo ṣe nitori awọn agbara isọdọkan laarin awọn ohun elo omi tobi ju awọn ipa alamọmọ laarin omi ati epo-eti.
- Awọ duro lati tan jade lori dada gilasi nitori awọn ipa alamọpọ laarin awọ ati gilasi tobi ju awọn agbara iṣọpọ laarin awọn ohun elo kun.
- Mercury ṣe apẹrẹ meniscus concave kan ninu tube gilasi dín nitori awọn ipa alamọpọ laarin makiuri ati gilasi tobi ju awọn agbara iṣọpọ laarin awọn ohun elo Makiuri.
- Awọn nyoju ọṣẹ ni itara lati dagba awọn aaye nitori iwọntunwọnsi laarin awọn ipapọpọ ati alemora.
Iṣọkan ati ifaramọ jẹ awọn ohun-ini ti o fanimọra ti awọn olomi ti o gba wọn laaye lati ṣe awọn apẹrẹ oriṣiriṣi ati ṣepọ pẹlu awọn nkan miiran. Loye awọn ohun-ini wọnyi le ṣe iranlọwọ fun wa lati ṣafipamọ omi ati lo daradara diẹ sii ni awọn igbesi aye ojoojumọ wa.
Iṣowo Alalepo ti viscosity
Viscosity jẹ ọrọ ti a lo ninu fisiksi ati kemistri ti ara lati ṣe apejuwe resistance ti omi lati san. Ó jẹ́ ìwọ̀n ìjákulẹ̀ inú ti omi tí ó sì ń nípa lórí àwọn kókó-ẹ̀kọ́ bí ìwọ̀n-òun-ọ̀wọ̀, ìfúnpá, àti ìtóbi àti ìrísí àwọn molecule tí ó para pọ̀ jẹ́ omi.
Bawo ni Idiwọn Viscosity?
Viscosity jẹ iwọn lilo igbagbogbo nipa lilo ẹrọ ti a pe ni viscometer, eyiti o ṣe iwọn akoko ti o gba fun omi kan lati ṣan nipasẹ tube dín tabi ikanni. Itọsi omi kan jẹ afihan ni awọn iwọn ti poise tabi centipoise, pẹlu poise kan ti o dọgba si iṣẹju-aaya dyne kan fun centimita onigun mẹrin.
Kini Diẹ ninu Awọn iṣoro Ni nkan ṣe pẹlu Viscosity?
Lakoko ti iki jẹ ohun-ini pataki ti awọn olomi, o tun le fa awọn iṣoro ni awọn ipo kan. Fun apẹẹrẹ, iki giga le jẹ ki o ṣoro lati fa awọn olomi nipasẹ awọn opo gigun ti epo, lakoko ti iki kekere le ja si jijo ati awọn ọran miiran.
Oro fun Siwaju fanfa
Ti o ba nifẹ si imọ diẹ sii nipa iki ati ipa rẹ ninu ihuwasi awọn olomi, ọpọlọpọ awọn orisun wa lori ayelujara ati ni titẹ. Diẹ ninu awọn orisun alaye ti o wulo pẹlu:
- Awọn iwe-ẹkọ lori kemistri ti ara ati fisiksi ọrọ di di
- Awọn iwe iroyin ti imọ-jinlẹ gẹgẹbi Awọn lẹta Atunwo Ti ara ati Iwe akọọlẹ ti Fisiksi Kemikali
- Awọn apejọ ori ayelujara ati awọn igbimọ ijiroro fun awọn onimọ-jinlẹ ati awọn oniwadi
- Awọn aaye ayelujara ati awọn bulọọgi ti a ṣe igbẹhin si iwadi ti awọn olomi ati awọn ohun-ini wọn
Evaporation: Imọ ti o wa lẹhin Liquid si Iyipada Vapor
Evaporation jẹ ilana nipasẹ eyiti omi kan yipada si ipo gaseous. O nwaye nigbati awọn moleku inu omi kan gba agbara kainetik ti o to lati sa fun awọn ipa ti o mu wọn papọ. Agbara ti o nilo fun ilana yii ni a npe ni ooru, ati pe o le fun ni irisi oorun, sise, tabi orisun ooru miiran. Nigbati omi kan ba gbona, awọn ohun elo rẹ n yara yiyara, ati awọn aye ti nini agbara to lati sa fun ipele omi bibajẹ pọ si.
Ipa ti Iwọn otutu ati Ipa
Iwọn otutu ati titẹ agbegbe ti o wa ni ayika ṣe ipa pataki ninu ilana imukuro. Nigbati iwọn otutu ba ga julọ, awọn ohun elo inu omi ni agbara kainetik ti o tobi julọ, ati pe o rọrun fun wọn lati sa fun apakan omi. Ni apa keji, nigbati titẹ ba dinku, awọn ohun elo naa ni aaye diẹ sii lati gbe ni ayika, ati pe o rọrun fun wọn lati sa fun apakan omi.
Evaporation vs Vaporization
Evaporation ti wa ni igba dapo pelu vaporization, sugbon ti won wa ni ko ohun kanna. Vaporization jẹ ilana nipasẹ eyiti omi kan ti yipada si gaasi, ati pe o le ṣẹlẹ ni eyikeyi iwọn otutu. Evaporation, ni ida keji, nikan n ṣẹlẹ ni oju omi kan ati pe nikan nigbati omi ba wa ni isalẹ aaye sisun rẹ.
Evaporation ni Oriṣiriṣi Ayika
Evaporation le ṣẹlẹ ni eyikeyi agbegbe, ṣugbọn o ṣẹlẹ diẹ sii ni yarayara ni igbona ati awọn agbegbe gbigbẹ. Eyi ni diẹ ninu awọn apẹẹrẹ kan pato:
- Evaporation ṣẹlẹ diẹ sii ni yarayara ni gbona ati ki o gbẹ afefe ju ni tutu ati ki o tutu afefe.
- Evaporation ṣẹlẹ diẹ sii ni yarayara ni awọn giga giga nitori titẹ afẹfẹ jẹ kekere.
- Evaporation n ṣẹlẹ diẹ sii ni yarayara ni awọn agbegbe pẹlu pipinka atẹgun jakejado ni afẹfẹ.
- Evaporation ṣẹlẹ diẹ sii ni yarayara ni awọn agbegbe iboji nitori pe oorun taara kere si lati gbona omi naa.
Condensation ati Omi Ayika
Nigbati oru omi ti o wa ninu afẹfẹ ba tutu, o yoo pada sẹhin sinu omi nipasẹ ilana ti a npe ni condensation. Yi omi le ki o si ṣubu pada si awọn Earth ká dada bi ojoriro, ipari awọn omi ọmọ.
Imọ-jinlẹ Lẹhin Iyipada ti Awọn olomi
Iyipada jẹ ifarahan ti nkan kan lati rọ tabi gbe. O ni ibatan pẹkipẹki pẹlu titẹ oru ti omi, eyiti o jẹ wiwọn ifarahan nkan na lati salọ sinu ipele gaasi. Iyipada ti omi kan da lori awọn ifosiwewe pupọ, pẹlu iwọn ati apẹrẹ ti awọn ohun elo ti ara ẹni kọọkan, agbara asopọ laarin awọn ọta tabi awọn patikulu adugbo, ati agbara ti o nilo lati fọ awọn ifunmọ yẹn ati gba nkan naa laaye lati yipada lati inu omi kan. si a gaasi.
Pataki ti Ipa oru
Ipa oru jẹ wiwọn ti iwọn ibatan ti iyipada ti omi kan. O jẹ titẹ ti o nfa nipasẹ oru ti nkan kan ninu apo ti o ti pa ni iwọn otutu ti a fun. Awọn ti o ga awọn oru titẹ, awọn diẹ iyipada omi. Ohun-ini yii ṣe pataki ni ṣiṣe ipinnu aaye gbigbona ti omi kan, bakanna bi ifarahan rẹ lati yọ kuro.
Flammability ati Volatility
Awọn flammability ti nkan kan ni ibatan pẹkipẹki si iyipada rẹ. Awọn olomi iyipada ti o ni aaye filasi kekere, eyiti o jẹ iwọn otutu nibiti omi kan yoo fun ni pipa aru to to lati dagba adalu ignitable pẹlu afẹfẹ, ni a gba pe o jẹ ina pupọ. Eyi ni idi ti o ṣe pataki lati mu awọn olomi iyipada pẹlu abojuto ati ni ibamu pẹlu awọn ilana aabo.
Awọn Lilo Ile-iṣẹ ti Awọn Olomi Iyipada
Awọn olomi iyipada ni a lo nigbagbogbo ni awọn ilana ile-iṣẹ, gẹgẹbi:
- Solvents: ti a lo lati tu awọn nkan miiran ni iṣelọpọ ti awọn ọja lọpọlọpọ.
- Awọn epo: lo bi orisun agbara ninu awọn ẹrọ ati awọn ẹrọ miiran.
- Awọn aṣoju mimọ: ti a lo lati nu ati disinfect awọn roboto ni ọpọlọpọ awọn ile-iṣẹ.
Ni ipari, iyipada ti awọn olomi jẹ ilana ti o nipọn ti o da lori ọpọlọpọ awọn ifosiwewe, pẹlu awọn ohun-ini ti awọn ohun elo kọọkan, iwọn otutu, ati wiwa awọn nkan miiran. Imọye imọ-jinlẹ lẹhin iyipada jẹ pataki ni nọmba awọn ile-iṣẹ, lati iṣelọpọ si iṣelọpọ agbara.
ipari
Nitorinaa, iyẹn ni ohun ti omi jẹ. Omi jẹ ipo ti ọrọ ko dabi awọn ipilẹ, ti a ṣe afihan nipasẹ iwọn ti o wa titi ati apẹrẹ ito, ati pẹlu ohun gbogbo ti a rii ni ayika wa lojoojumọ.
O ko le loye awọn olomi gaan laisi agbọye awọn ohun-ini ti isọdọkan ati ifaramọ, ati pe o ko le loye wọn gaan laisi oye awọn ohun elo ati awọn ọta. Nitorinaa, Mo nireti pe itọsọna yii ti fun ọ ni oye ti o dara julọ ti kini awọn olomi jẹ.
Emi ni Joost Nusselder, oludasile ti Awọn irinṣẹ Onisegun, onijaja akoonu, ati baba. Mo nifẹ igbiyanju ohun elo tuntun, ati pẹlu ẹgbẹ mi Mo ti n ṣiṣẹda awọn nkan bulọọgi ti o jinlẹ lati ọdun 2016 lati ṣe iranlọwọ fun awọn oluka adúróṣinṣin pẹlu awọn irinṣẹ & awọn imọran iṣẹ ọna.
